چه می‌شود اگر...؟ استفاده از قدرت تصویرسازی برای کمک به درمانجویان

متیو ویلیت

مترجم: علی فیضی

این متن به سفارش مرکز خدمات روان‌شناسی و مشاوره زندگی ترجمه‌شده است.

افرادی که دنبال کمک گرفتن از مشاور، روان‌درمانگر یا مربی زندگی هستند اغلب گزارش می‌دهند که گیر افتاده‌اند. آن‌ها بعضی‌اوقات احساسات و افکار خود را نمی‌فهمند و اغلب مواقع نمی‌دانند چه‌کاری انجام بدهند که خوشحال‌تر بشوند؛ یا می‌دانند چه‌کاری باید انجام بدهند اما احساس ناتوانی می‌کنند. در همه این موارد آنچه ایشان می‌خواهند این است که راهی جدید به‌سوی یک زندگی لذت‌بخش و معنادار پیدا کنند. به این دلیل و فارغ از همه مشکلات خاصی که درمانجویان با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند بخش قابل‌توجهی از کار درمانی می‌بایست روی گشودن درهایی به سمت آگاهی و انعطاف‌پذیری بیشتر و ارتباط با اهداف معنادار تمرکز کند.

یکی از قوی‌ترین شیوه‌های کمک به درمانجویان برای خلاصی از مشکلات از طریق گفتگوی معمولی (بین درمانگر و درمانجو) استفاده از سؤالات ”چه می‌شود اگر“ یا آنچه است که ما در نظریه چهارچوب رابطه‌ای به آن ”چهارچوب‌دهی شرطی“ می‌گوییم. این نوع از سؤالات درمانجو را دعوت می‌کند که در واقعیت‌های تصوری کاوش کند و به این شیوه تجربه‌های بصیرت‌بخش را به دست آورده و به پاسخ‌های جدیدی به مشکلات واقعی کنونی دست پیدا کند. در این مقاله سه مثال از سؤالات شرطی بیان می‌شود که می‌توانید از آن‌ها برای انداختن نوری تازه به تاریکی مشکلات درمانجوی خود استفاده کرده و امکان دسترسی او به اقدامات مؤثر را بیشتر کنید.

1. رؤیاپردازی

شاید مؤثرترین و خوشایندترین شیوه استفاده از سؤالات ”چه می‌شود اگر“ این است که از درمانجویان بخواهیم تا دنیایی مجازی را که همه‌چیز در آن امکان‌پذیر است را تصور کنند. در این دنیا رؤیا و امید امکان‌پذیر می‌شود و این نگرش جدید می‌تواند به زندگی واقعی درمانجو منتقل شود. مثلاً ”اگر شما عصایی جادویی داشتید که همه‌چیز را برای شما امکان‌پذیر می‌کرد آنگاه زندگی شما چه تغییری به خود می‌دید؟“ یک مثال رایج از سؤالات شرطی است که به درمانجویان کمک می‌کند تا اهداف خود را شناسایی کنند. شما همچنین می‌توانید بپرسید ”اگر صد میلیون تومان برنده می‌شدید با آن چه‌کار می‌کردید“ تا با این سؤال در مورد ارزش‌های درمانجو و اقدامات ارزشمند او کاوش کنید.

1. ردگیری

چهارچوب‌دهی شرطی هسته و قلب توانایی ما برای تحلیل علت‌ها و پیامدهای اقدامات ما (ردگیری) است. وقتی درمانجویان درباره انتخاب‌هایی که باید بکنند دچار تعارض هستند از آن‌ها بخواهید تا در مورد پیامدهای اقدامات جایگزین کاوش کنند. این کار به آن‌ها کمک می‌کند تا ادراک روشن‌تری ازآنچه می‌خواهند به دست بیاورند. مثلاً می‌توانید بپرسید ” اگر ... را انجام بدهید چه می‌شود؟‌“ چون پیامدهای مهم ممکن است از نظر پنهان بمانند اغلب لازم است که از طریق چند سؤال چندگانه اگر-آنگاه در مورد پیامدها کاوش بشود (مثلاً ”اگر ... را انجام بدهید نتیجه بلندمدت آنچه خواهد شد؟” ”و این کار چه پیامدهای درزمینهٔ روابط/زندگی کاری/احساسات شما خواهد داشت؟“)

1. بازیگری متد (Method Acting)

راسل کولتس در کتاب خود با نام درمان متمرکز بر شفقت به زبان ساده (CFT Made Simple) تکنیکی را ارائه می‌کند که از روش بازیگری متد الهام گرفته است. در این تکنیک از درمانجویان خواسته می‌شود تصور کنند که اگر با خودشان مشفق و مهربان بودند چه رفتارهایی انجام می‌دادند. این نوع از منظرگزینی برای درمانجویانی که به‌سختی می‌توانند تصور کنند می‌توانند به مشکلات کنونی به شیوه دیگری پاسخ بدهند بسیار مفید است. مثلاً می‌توانید بپرسید ”اگر خود ایدئالتان بودید بعد چه‌کاری انجام می‌دادید؟“ یا ”اگر فردی بودید که الگو و الهام‌بخش شما است در مورد این مسئله چه‌کاری انجام می‌دادید؟“

حقوق معنوی محفوظ و ذکر منبع با کتاب‌شناسی زیر بلامانع است:

ویلیت، متیو. (1395). چه می‌شود اگر...؟ استفاده از قدرت تصویرسازی برای کمک به درمانجویان. علی فیضی (مترجم). برگرفته در روز؟؟ سال؟؟ از سایت مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره زندگی http://mrmz.ir/