تمرین عامدانه

درمانگران در حالت ایده آل،  باید درمانی را برای هر درمانجو انتخاب کنند که با ویژگی های شخصیتی درمانجو و مشکلش هماهنگ باشد یا بتواند هماهنگ شود.

"جروم فرانک"

اتحاد درمانی فیلتر مرکزی همه حرف ها و اقدامات درمانگر است. 

اتحاد درمانی نیرومندترین متحد درمانگر است و موثرترین مولفه در نتایج درمانی است.

یافته‌ای مشهور در دنیای پژوهش دربارۀ عوامل اثرگذار در موفقیت رواندرمانی وجود دارد که بر اساس آن هشتاد الی هشتاد و هفت درصد موفقیت درمان وابسته به عواملی متعلق به درمانجو و بنابراین فرادرمانی است. این مساله می‌تواند تا حد زیادی تبیین کند که چرا برخی از درمانجویان سریع یا برخی دیگر به کندی به رواندرمانی پاسخ می‌دهند یا اصلاً رواندرمانی برایشان موثر واقع نمی‌شود. با این حال نمی‌توان این نکته را هم انکار کرد که فرایند و محتوای رواندرمانی هم می‌تواند در سود بردن یا نبردن درمانجو نقش داشته باشد و حتی درمانجویی را به وضعیتی غیرقابل درمان برساند. اما چگونه؟

نویسندگان مقالۀ جنجال‌برانگیز «خبرگی در روان درمانی: هدفی دشوار»، در این مقاله به انتقاداتی که از آرای ایشان در مقالۀ مذکور شده است پاسخ می‌دهند و با واضح‌تر بیان کردن منظور خود، پیشنهاداتی برای بهبود تعریف خبرگی در رواندرمانی، پژوهش دربارۀ این مفهوم و دستیابی به آن ارایه می‌کنند.

موثر بودن رواندرمانی هرچند به خوبی تثبیت شده است اما نتایج آن پنج دهه است که رو به بهبود نبوده است. تلاش‌هایی که از دهۀ نود میلادی برای شناسایی رویکردهای درمانی به صورت تجربی حمایت شده انجام شده این واقعیت را تغییر چندانی نداده است. جالب‌توجه‌تر آن که مطالعات نتوانسته‌اند نشان بدهند که آموزش تخصصی، نتایج رواندرمانگران را بهبود می‌دهد و حتی با گذشت زمان و کسب تجربۀ بیشتر، نتایجی که درمانگران  به دست می‌آورند به طور پیوسته‌ای رو به زوال می‌رود. هدف این مقاله روشن ساختن این است که یافته‌های مربوط به متون پژوهشی دربارۀ خبرگی و عملکرد فرد خبره چگونه مسیرهایی جدید به روی حوزۀ رواندرمانی می‌گشاید. یافته‌هایی که تاکنون به دست آمده‌اند به احتمالات نویی برای کمک به رواندرمانگران جهت بهبود کیفیت و نتیجۀ کارشان اشاره دارند.

دکتر بری ال.دانکن، روانشناس، آموزگار  و پژوهشگری است که بیش از 17000 ساعت تجربۀ بالینی دارد. صاحب صدها اثر در زمینۀ مشاوره و رواندرمانی از جمله 17 کتاب است. ابزار ابداعی او برای بهبود اثربخشی رواندرمانی با عنوان سیستم مدیریت پیامد شرکای تغییر (1) هم‌اکنون از جمله رایج‌ترین ابزارهای مورد استفاده برای نظارت بر پیامدهای رواندرمانی و مشاوره در دنیاست.

این مصاحبه در همایش سال 2011 انجمن روانشناختی آمریکا در واشنگتن انجام شد و دکتر بری ال. دانکن در مورد کتاب خود با عنوان در باب رواندرمانگری بهتر شدن (On Becoming a Better Therapist) صحبت کرد.

دکتر بری ال.دانکن، روانشناس، آموزگار  و پژوهشگری است که بیش از 17000 ساعت تجربۀ بالینی دارد. صاحب صدها اثر در زمینۀ مشاوره و رواندرمانی از جمله 17 کتاب است. ابزار ابداعی او برای بهبود اثربخشی رواندرمانی با عنوان سیستم مدیریت پیامد شرکای تغییر هم‌اکنون از جمله رایج‌ترین ابزارهای مورد استفاده برای نظارت بر پیامدهای رواندرمانی و مشاوره در دنیاست. آنچه در ادامه می‌آید خلاصه‌ای از آرای دکتر دانکن دربارۀ ویژگی‌های رواندرمانگران ممتاز است.

دکتر تونی رومنیر در بخش دوم از مقالۀ تمرین عامدانه: راهنمایی‌هایی برای درمانگران تازه‌کار، به ارائۀ راهنمایی‌های عملی دیگری برای استفاده از تمرین عامدانه جهت افزایش مهارت در رواندرمانی و مشاوره می‌پردازد.

این مقاله برای کسانی است که به کمک گرفتن فکر می کنند. شاید سردرگم باشید، مطمئن نیستید پیش چه کسی باید بروید و در جستجوی چه چیزی باید باشید. یا شاید قبل از اینکه بخواهید برای مشکلات هیجانی خود دارو مصرف کنید بخواهید شانس خود را برای روان درمانی/مشاوره امتحان کنید.

در این مقاله مواردی که لازم است بدانید آورده شده است.

سوال:

یکی از درمانجویانم داستانی غمگین را دربارۀ گذشته‌اش به من گفت؛ او گفت که برای نجات پیدا کردن از محیطی آزارگر مجبور شد تا نقش بازی کند و آدم متفاوتی بشود. من غم خود را با گفتن این جمله ابراز کردم: «برای تویی که آن زمان‌ها آنقدر ترسیده بود شفقت زیادی دارم». درمانجو با گفتن این جمله واکنشی منفی نشان داد: «بله اما کودکان گرسنه‌ای در آفریقا هستند. من یک مرد سفیدپوستم. نمی‌توانم همدردی را قبول کنم». من خواستم با فشار پیش بروم و گفتم: «اما ما اینجاییم. تو راهت را به سمت من پیدا کردی چون این مشکل را داری که حس می‌کنی اصیل نیستی». او پاسخ داد: «اما من شغلی دار، سقفی بالای سرم دارم و سفیدپوستم. نمی‌خواهم شکایتی داشته باشم». من پاسخ دادم: «با این حال اینجا هستی». آیا در این مورد می‌توانید مرا راهنمایی کنید؟

تمرین عامدانه، سازه‎ای است که کی.اندرس اریکسون و همکارانش در حیطۀ علم خبرگی ارائه کرده‌اند (اریکسون، کرمپ و تش-رامر، 1993). بر طبق تعریف، تمرین عامدانه به معنای «فعالیت‌های آموزشی فردی‌شده‌ای است که به طور ویژه‌ای توسط مربی‌ یا آموزگار طراحی شده تا جنبه‌های خاصی از عملکرد فرد را از طریق تمرین و تکرار و اصلاح موفقیت‌آمیز، ارتقا ببخشد» (اریکسون و لمان، 1996). تمرین عامدانه شامل فرایند آموزشی شدید با تمرین‌های مکرر مهارت‌سازی است که با بازخورد متخصص، همراه شده و اصلاح می‌شود و نتایج آن در طول پیشۀ حرفه‌ای به عمل در می‌آید. حرفه‌ای‌های رشته‌های گوناگونی از موسیقی گرفته تا ورزش و از شطرنج گرفته تا طب، به تمرین عامدانه برای دست یافتن به عملکرد ممتاز بهره می‌برند (اریکسون و پوول، 2016).