X

متخصصان آموزش دهنده به عموم

آموزش عموم متخصصان آموزش دهنده به عموم
خانم حمیرا ورمقانی
0 18806

شقایق جلالی

کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی

RSS
متخصصان آموزش دهنده به عموم
راهنمای خلاصه ACT
Anonym
/ دسته بندی ها: موج سوم رفتار درمانی

راهنمای خلاصه ACT


دکتر دیوید گیلاندرز
مترجم: علی فیضی
این متن به سفارش مرکز خدمات روان‌شناسی و مشاوره زندگی ترجمه‌شده است.

ارزیابی روان‌شناختی شامل تحلیل کارکردی مفصل مشکل کنونی درمان‌جو است. الگوهای معمول نشانه‌ها، افکار، احساسات و واکنش‌های رفتاری را موردتوجه قرار بدهید. مخصوصاً در جستجوی پاسخ‌دهی اجتنابی و تلاش‌های عقیم کنترل تجربه باشید که درنتیجه آن اهداف ارزشمند دنبال نمی‌شوند. ارزیابی همچنین شامل شرایط اجتماعی و تأثیرات پیشینه زندگی روی رفتار کنونی است. نظیر بسیاری از درمان‌های روان‌شناختی دیگر اهمیت کمتری به ارزیابی تشخیصی داده می‎شود. تمرکز اصلی روی کارآمدی راهبردهای است که فرد از آن‌‌ها برای زندگی/حل مشکلاتش استفاده می‌کند و نیز تحلیل کارکردی رفتار، افکار و احساسات کنونی است.

مفهوم‌پردازی مورد
برخلاف درمان شناختی، آشکار کردن ضابطه‌بندی مورد در ACT امری نادر است. به‌جای این کار درمانگر از استعاره‌ها برای توصیف خصوصیات کارکردی حاضر در رفتار درمان‌جو و پرسش از در مورد تناسب این استعاره‌ها با تجربه مستقیم او است. برای این کاری از استعاره‌هایی نظیر قایق بادبانی، مسافرین داخل اتوبوس، استعاره مرد در چاه یا طناب‌کشی با هیولا استفاده می‌شود.

ناامیدی سازنده
در این مرحله شما به درمان‌جو کمک می‌کنید تا کارآمدی راهبردهایی را که به کار می‌برد ارزیابی کند. در این مرحله هدف اصلی بررسی آنچه درمان‌جو تاکنون انجام داده است، چگونگی کارآمدی این راهبردها و بررسی این نکته است که آیا این راهبردها خود بخشی از مشکل نیستند؟ پیام اصلی این است تلاش برای کنترل تجربه احتمالاً به‌جای آنکه راه‌حل مشکل باشد خود بخشی از مشکل است. دیگر پیام‌ مهم این‌ است که درمان‌جو درهم‌شکسته نیست بلکه از راهبردهای ناکارآمد برای زیستن زندگی خود استفاده می‌کند. هدف از این کار رسیدن به این دانش است که انجام بیشتر آن راهبردها و نظیر آن‌ها بعید است که مفید باشد و این درمان نیازمند پرداختن به چیزی متفاوت از رفتارهای قبلی است. رها کردن راهبردهای کهنه ابزاری برای رشد تمایل به قرار گرفتن با آنچه دشوار یا دردناک است. این تمایل خود ابزاری برای امتحان راهبردهای نو برای زندگی با مشکل است. هرچند این متن کوتاه این مراحل سه‌گانه آغازین را به‌صورت جدا از هم نشان می‌دهد اما در واقعیت می‌توان بر اساس شرایط درمان‌جو و درمانگر آن‌ها را باهم مخلوط کرد.

انجام کار ACT
وقتی درمان‌جو و درمانگر به این نکته رسیدند که آنچه قبل از درمان انجام‌شده بود به‌خوبی مؤثر نبوده است و به این خاطر درمان‌جو به انجام کاری نو متمایل است و راهبردهای نامفید گذشته را رها کرده است معلوم می‌شود که اتحاد درمانی مناسبی به وجود آمده است. در این مرحله کار اصلی در ACT توصیف و توضیح این است که درمان‌جو می‌خواهد چگونه زندگی کند (ارزش‌ها)؛ برای رسیدن به این هدف چه برنامه‌های عینی می‌خواهد طراحی کند و کدام قدم‌های رفتاری را در این مسیر می‌خواهد بردارد. همین‌که این اتفاق افتاد ذهن درمان‌جو شروع انجام این کار می‌کند:
• تولید دلایلی برای ناممکن بودن انجام این فرایند
• آرزوی اجتناب
• آمیختگی با افکار، باورها، قواعد زندگی درست، ماهیت افکار، خود و دیگران
این رفتارهای ذهن موانع بین فرد و ارزش‌های او است.

ما از استعاره‌ها، همدلی، الگوسازی پذیرش، تمرینات تجربی و تکنیک‌های توجه‌آگاهی برای تمایل ورزیدن و تسریع آن استفاده می‌کنیم تا به درمان‌جو کمک کنیم که این موانع را همان‌گونه که هستند (یک‌مشت تصویر و کلمه) ببیند. هدف کسب توان مشاهده، گسلش و خوش‌آمد گویی به این موانع است. ما از تکنیک‌های رفتاری نظیر طراحی سلسله‌مراتب و هدف‌گزینی، شکل‌دهی، الگوسازی، بازی نقش استفاده کرده و تلاش می‌کنیم تا فرد رفتارهای ارزش‌مدار خود را شروع و به خاطر آن‌ها تقویت شود. ما از فضای درمانی استفاده می‌کنیم تا فرد بتواند رفتارها و شرایطی را که او را از ارزش‌هایش دور می‌کند تشخیص بدهد. ما همین‌طور از این فضا استفاده می‌کنیم تا افراد قابلیت بیشتری برای انتخاب در آن لحظات دشوار داشته باشند.
برای برخی درمان‌جویان نیازمند آن هستیم با ارزش‌های او شروع کنیم: چرا آن‌ها برای دریافت این خدمت عجیب به نام روان‎درمانی به خود زحمت می‌دهند؟ باید چیزی وجود داشته باش که برای آن‌ها مهم است. بسیاری از افراد از زندگی منتخب و دلخواه خود فرسنگ‌ها دورافتاده‌اند و برگشت دوباره به این مسیر برایشان دردناک و کند است. فرد برای تماس دوباره با چیزهای مهم زندگی خود و اجازه به درمان برای پیشرفت در این جهت نیازمند شامل مقدار زیادی پذیرش و گسلش است. بعضی دیگر از درمان‌جویان آن‌چنان با افکار و باورهایی که درباره خود دارند آمیخته‌اند که نیاز دارند با گسلش، پذیرش شروع کنند و با ناکارآمدی راهبردهایشان و نامفیدی تفکر بیش‌ازحد و حقیقت پنداری افکار تماسی واقعی برقرار کنند.

مداخلات مبتنی بر گسلش
برخلاف درمان شناختی، در ACT افکار به‌صورت عقلانی و غیرعقلانی یا کارآمد و ناکارآمد طبقه‌بندی نمی‌شوند بلکه ما رابطه فرد با این افکار را در هرلحظه کارآمد یا ناکارآمد می‌بینیم. ما حتی وارد این بحث نمی‌شویم که درمان‌جو چقدر یک فکر را باور می‌کند یا نمی‌کند و قطعاً درباره این‌که آن فکر صحیح یا واقعی است صحبت نمی‌کنیم. به‌جای این کارها از تمرین‌های توجه‌آگاهی و تصویرسازی و همین‌طور تمرینات تجربی استفاده می‌کنیم تا به افراد کمک کنیم افکار خود حتی افکار دردناک را به‌عنوان افکار ببینند. ما از این کار با هدف تخریب نقش افکار به‌عنوان دلیل اقدام انجام می‌دهیم تا اقدامات فرد به‌طور مداوم با انتخاب‌های ارزشمند او تنظیم شود نه آنچه ذهن ایشان می‌گوید. ما از ذهن به‌عنوان ذهن یاد می‌کنیم و آن را چیزی متفاوت از خویشتن می‌بینیم؛ و ساختار زبان نظیر تاریخچه کلمات اشاره می‎کنیم تا فرد کلمات را حتی وقتی درباره چیزهای دشوار‌ند همچون کلمات ببینید. ما از حالت‌ها و تصاویر جسمیت دهی استفاده می‌کنیم تا فرد افکار و باورها را به‌عنوان بخشی از خویشتن اما جدای از خویشتن ببیند و بفهمد.

مداخلات مبتنی بر ارزش
بااینکه بسیاری از مردم در برخی از حوزه‌های زندگی‌ اهدافی برای خود طراحی می‌کنند اما بسیاری از ما حسی مبهم ازآنچه برایمان مهم است داریم. به‌عبارت‌دیگر جواب روشنی برای این سؤالات نداریم که می‌‎خواهیم در زندگی خود چگونه باشیم؟ چه چیزی برای ما مهم است؟ برای بسیاری از مردم زندگی آن‌چنان دور از این ایده‌ها است که آن را چیزی بسیار بیگانه و کاملاً خطرناک ادراک می‌کنند. برای برخی از ما زندگی به معنای این‌ها است که آنچه را به ما گفته‌شده است انجام دهیم، آن‌گونه باشیم که از ما انتظار می‌رود و بر طبق قواعد عمل کنیم. حتی آن افرادی که عملکرد بسیار موفقی دارند (ازجمله درمانگران) متوجه این جنبه زندگی خود نباشند. در این بخش از کار تلاش می‌کنیم تا افراد تماس مستقیم با این سؤالات داشته باشند: می‌خواهم نماد چه باشم؟ می‌خواهم کدام نوع زندگی را انتخاب کنم؟ چه چیزی واقعاً برای من مهم است؟ ما این فرایند را از طریق تمرینات تصویرسازی، درگیری با سؤالات و کاوش جواب آن‌ها و همین‌طور با استفاده از راهبرد متناقض نمای نگریستن به آن چیزی که دردناک و مورد اجتناب است انجام می‌دهیم. ارزش‌ها و درد ریشه مشترکی دارند. انجام آنچه برای ما مهم است نظیر تماس با دیگران، احساس تعلق داشتن و دوست داشته شدن و نوع‌دوستی اغلب دردناک هم است. ما تلاش می‌کنیم به فرد کمک برسانیم تا تماس مستقیمی با این جنبه از زندگی خود برقرار کند و درمان به‌تمامی در خدمت زیستن یک زندگی ارزشمند با تقلا و مبارزه نامفید کمتر است. این بخش از کار شامل طراحی اهداف رفتاری ارزشمند و تجزیه آن‌ها به اقدامات کوچکی است که رفته‌رفته بزرگ‌تر می‌شوند. در این سفر درمان‌جو به همه افکار؛ خاطرات و باورها و هر چیزی که با آن مبارزه می‌کرد اجازه می‌دهد تا در این سفر همراه او باشند.

موضع درمانی ACT
ازآنچه تاکنون گفته شد این نکته به‌روشنی برمی‌آید که موضع درمانی در ACT موضعی برابری جو و عاری از خود متخصص پنداری است. درمانگر و درمان‌جو هردو انسان‌هایی دارای ذهن هستند. هردو افرادی هستند که با مبارزه، لذت، اندوه، اشتیاق و آسیب دیدن آشنا شده‌اند. هردو افرادی هستند که گاهی اوقات اقداماتی انجام داده‌اند که پشیمانی به بار آورده است و هردو گاهی اوقات گرفتار قواعدی مضر درباره زندگی و اقدام صحیح شده‌اند. درمانگر ACT این انسانیت مشترک را گرامی می‌دارد و برای برابری در رابطه درمانی تلاش می‌کند. به این منظور درمانگر می‌تواند برای تسهیل حرکت درمان‌جو به‌سوی ارزش‌های منتخبش و رها کردن مبارزه نامفید با تجربه‌های درونی با دقت و مراقبت خود افشایی کند. یک درمانگر موفق ACT فضایی حاکی از توجه‌آگاهی، گسلش و انعطاف‌پذیری ایجاد می‌کند که در آن می‌شود درباره هر چیزی صحبت کرد؛ خاصه مسائلی که هر دو طرف در اینجا و اکنون ممکن است تجربه کنند و درمانگر ACT برخی اوقات نسبتاً آموزشی یا با هدف راهنمایی رفتار می‌کند و البته هردو نوع این رفتارها در خدمت کمک به درمان‌جو برای موفقیت بیشتر در زندگی ارزشمند است. درمانگر ACT فعال و هدف مدار است. اگر هدف بهتر نشستن و ماندن با موضوعی دردناک باشد درمانگر آرام، همدلانه، صادقانه و مشوق می‌نشیند و فضایی ایجاد می‌کند که در آن هیجان‌ها به‌طور قدرتمندی ابراز شود و به درمان‌جو کمک می‌کند تا موضعی پذیرا، منعطف، گسلیده و متمرکز بر اکنون به در برابر موضوعی دردناک اتخاذ کند. از سوی دیگر اگر هدف فوری درمانی آسوده‌تر نگه‌داشتن یک فکر دردناک باشد، درمانگر ممکن است حالتی شوخ به خود بگیرد و با استفاده از شوخی، بازی و تمرینات مختلف به درمان‌جو کمک کند تا یک فکر را همچون یک فکر ببیند و حتی با بی‌خیالی و گستاخی با یک فکر رفتار کند. این کار همیشه وابسته به درمان‌جو و ماهیت رابطه دارد و هرگز در حال و هوای تحقیر درمان‌جو یا بی‌ادبی رخ نمی‌دهد. مدل ACT به‌روشنی می‌گوید که درمانگران بایستی به‌خوبی در مورد کاربست مدل و تکنیک‌ها در زندگی خود تجربه کسب کنند. دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی ACT اغلب به مقدار زیادی تجربه‌ای هستند و هرکس که خواهان آموزش بیشتر است بایستی این انتظار را داشته باشد که در طول آموزش با موضوعات دشوار زندگی خود تماس برقرار کند.

شیوه‌های کاربست ACT
ACT را می‌توان به‌صورت فردی، گروهی، از طریق کتاب‌های کار خودیاری، در جلسات 50 دقیقه‌ای سنتی یا مشاوره‌های کوتاه‌مدت یا مدل 2+1 ارائه داد. این موضوع وابسته به نوع خدمت، درمان‌جو و ماهیت مشکل است. مدل ACT انعطاف‌پذیر است و مداخلات تازه را به‌راحتی می‌توان از اصول آن استخراج کرد.

حقوق معنوی محفوظ و ذکر منبع با کتاب‌شناسی زیر بلامانع است:
گیلاندرز، دیوید . (1394). راهنمای خلاصه ACT. علی فیضی (مترجم). برگرفته در روز ؟؟ سال؟؟ از سایت مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره زندگی HTTP://WWW.MRMZ.IR 
 
مطلب قبلی چطور ماتریکس ACT را معرفی کنیم؟
مطلب بعدی بازگشت ازیادرفته: داستان رکود و رنسانس تحلیل رفتار بالینی
چاپ
6822 به این مطلب امتیاز دهید:
3/4

لطفا برای ارسال نظر وارد سایت شوید یا ثبت نام نمایید

x
پیوستن به دریافت کنندگان پیامک های مرکز

  

قابل توجه علاقمندان دریافت اخبار کارگاه های تخصصی 

جهت دریافت اخبار و کارگاه های مرکز مشاوره زندگی به آدرس زیر مراجعه نمایید.

لینک سامانه پیامکی اخبار و کارگاه های مرکز مشاوره زندگی

 

 

 

قابل توجه علاقمندان دریافت اخبار کارگاه های ویژه عموم

جهت دریافت اخبار کلاس های مرکز مشاوره زندگی به آدرس زیر مراجعه نمایید.

لینک سامانه پیامکی اخبار کلاس های مرکز مشاوره زندگی