دکتر حمید پورشریفی / دوشنبه, 02 بهمن,1396 / دسته بندی ها: مطالعه برای متخصصان, موج سوم رفتار درمانی فرار از لحظات دردناک و چهار گام رهایی از این دام ترجمه و بازنویسی: علی فیضی این متن به سفارش مرکز خدمات روانشناسی و مشاورۀ زندگی ترجمه شده است. این مقاله برگرفته از کتاب درون این لحظه: راهنمای درمانگران برای افزایش تغییر بنیادی با استفاده از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (کرک استروساهل، پاتریشیا رابینسون و توماس گوستاوسون، 2015) است. بسیاری ازما ظرفیت کمی برای باقی ماندن در درد و رنج لحظۀ حال داریم. اغلب انسان‌ها وقتی با فکر، احساس یا خاطر دردناک یا ناخوشایندی روبه‌رو می‌شوند از لحظۀ حال غایب شده و درگیر آن تجربۀ درونی می‌شوند؛ اما اگر در تماس با آنچه در محتوی آگاهی‌مان وجود دارد باقی بمانیم می‌توانیم از همان چیزی که تمایلی به تماس با آن نداریم درس‌هایی برای بهتر و موثر زیستن بیاموزیم. در ادامه پنج راه‌انداز و رفتار فرار از لحظۀ حال را معرفی می‌کنم. ببینید که کدام یک از این راه‌اندازها شما را به فرار و اجتناب بیشتر از همه تشویق می‌کنند. البته راهنمایی‌هایی هم برای برگشتن به لحظۀ حال ارائه شده است. راه‌انداز: احساس شکست کردن بسیاری از ما به خاطر تمایل عمیق به کمک کردن به دیگران انتخاب کرده‌ایم که رواندرمانی کنیم. با این که می‌دانیم امکان موفقیت در کار با همۀ درمانجویان وجود ندارد اما بسیاری‌مان با این فکر آمیخته شده‌ایم که ناتوانی در کمک نشان‌دهندۀ خطا و اشتباه خودمان است. در رواندرمانی، آن لحظه‌ای که به این باور می‌رسید که نمی‌توانید به درمانجویی که روبه‌روی شما نشسته است کمک کنید تجربه‌ای قدرتمند در لحظۀ حال است. در این لحظه افکاری همچون این که «درمانجو از من نومید شده است» و «من بی کفایتم» به شدت درمانگر را به فرار و اجتناب تشویق می‌کنند. یکی از شیوه‌های رایج درمانگران برای اجتناب از فکر «من به اندازۀ کافی خوب نیستم» سرزنش کردن درمانجو است. ممکن است خود را در حالتی بیابید که فکر می‌کنید: «او برای تغییر کردن انگیزه ندارد» یا «این شیوۀ درمانی برای هر کس دیگری مفید بوده؛ اشکال از خود این آدم است». راه‌انداز: به خطای شما اشاره می‌شود اگر نسبت به شکست حساس هستید، لحظاتی در این مورد فکر کنید که اگر درمانجو، ناظر بالینی یا همکاری به شما بگوید: «نمی‌دانی چه کاری داری انجام می‌دهی» چه حس و حالی پیدا می‌کنید؟ پذیرفتن چنین حرفی آسان نیست، درست است؟ با این که شنیدن چنین بازخوردی -مخصوصا از درمانجویی که می‌خواهید به او کمک کنید- آسان نیست اما اگر به جای فرار از حال بد، فضایی برای آن در وجود خود فراهم کرده و به سخنان طرف مقابل گوش کنید ممکن است متوجه بشوید که او نکتۀ مفیدی را با شما در میان می‌گذارد. این واقعیت که گریزی از اشتباه در کار بالینی نیست هم بدیهی است و هم وحشتناک. اشتباه کردن ما را با خطاهایمان مواجه می‌کند و این وضعیت افکار و احساسات به احتمال قوی ناخوشایندی را در ما بیدار می‌کند؛ افکار و احساساتی که ریشه در تاریخچۀ یادگیری ما دارند. وقتی با چنین تجارب شدیدی روبه‌رو شوید، رفتارهای شایع برای فرار کردن از این قرار است که یا با خود فکر می‌کنید که اصلاً در هیچ کاری خوب نیستید یا این که منبع بازخورد انتقادی را ناارزنده می‌سازید. اگر با فکر نظیر این آمیخته بشوید: «این درمانجو احتمالاً همیشه با درمانگران مشکل داشته است» آنگاه با فرار کردن پاسخ خواهید داد. رفتار: انتقال متقابل بسیاری از درمانگران با مفهوم انتقال متقابل یا واکنش افراطی به آنچه درمانجو در میان می‌گذارد آشنا هستند، واکنشی که ریشه در مسائل حل ناشدۀ درمانجو با موقعیتی مشابه دارد. هر درمانگر در معرض واکنش افراطی نشان دادن به درمانجویانی قرار دارد که با همان چیزی که او با آن مشکل دارد در چالش و تقلا هستند. خطر چنین رفتار اجتنابی این است که امکان دارد از خودافشاگری زیاد برای برگردان بحث به این که خودتان چگونه به آن مسالۀ خاص بپردازید استفاده کرده و حتی به دنبال تایید گرفتن از درمانجو باشید. در چنین وضعیتی نقطۀ تمرکز زمانی که با درمانجو صرف می‌کنید خودتان می‌شوید. رفتار: هم‌وابستگی در محیط درمانی، هم‌وابستگی به معنای این است که دانسته یا نادانسته با درمانجو متحد شوید که به او کمک کنید از تجربۀ دردناک لحظۀ حال اجتناب کند. رفتار هم‌وابسته معولاً برای کسب خوشنودی درمانجو و گرفتن تایید آنها انجام می‌شود. درمانگر با انجام این کار از ناراحتی گفتگوهای چالش‌برانگیز اجتناب می‌کند. درمانگری که اجتناب از تجربۀ دردناک را الگوسازی می‌کند و فرصت غوطه‌ور شدن در تجربۀ درونی دردناک را فرو می‌گذارد مانع درمانجو می‌شود که آنچه می‌تواند از مواجهه با آن تجربه بیاموزد را کسب کند. با این روند تمایل درمانجو به اجتناب از تجارب دردناک تقویت می‌شود. با راه‌اندازها و رفتارهای فرار چگونه کار کنیم؟ وقتی می‌خواهید دست از رفتارهای ناکارآمد برداشته و با آگاهی پیش بروید توجه کردن به لحظۀ حال ضروری است. لحظۀ حال فضایی است که می‌توانید در آن با تجارب درونی دردناکی که ظاهر می‌شوند تماس برقرار کنید: دقت کنید که چه چیزی وجود دارد، روی آن نام بگذارید، به آرامی نگهش بدارید یا رهایش کنید و معنای دوبارهای به آن بدهید. گام اول: مشاهده کنید اولین گام برای کار موثرتر با راه‌اندازها و رفتارهای فرار در جلسات این است که چه زمانی موقعیت مشابهی برای شما پیش می‌آید. شاید زمانی باشد که نمی‌توانید برای درمانجویی که امیدوار به کمک به او هستید کاری انجام بدهید یا زمانی که متوجه بشوید با دستور کار ناخودآگاه درمانجو برای اجتناب از تجربه‌های دردناک همراه و موافق شده‌اید. در این لحظات دقت کنید که تمایل به فرار چه زمانی در وجود شما ظاهر می‌شود. گام دوم: روی افکار خود نام بگذارید وقتی دقت کردن را شروع کردید، آماده‌اید تا روی افکاری که دارید نام بگذارید. به عنوان مثال: «من این فکر را دارم که درمانگر ناتوانی هستم» یا «این عصبانیت است، وقتی همسرم حرف مشابهی به من می‌زند دقیقاً همین حال را پیدا می‌کنم». نام گذاشتن روی افکاری که با راه‌اندازها و تمایل به فرار همراهند گام دوم برای اجازه دادن به آن افکار است تا همانجا که هستند باشند (پذیرش افکار) . گام سوم: افکار خود را رها کنید همین که روی افکار ناراحت‌کننده نام گذاشتید می‌توانید به جای این که به آنها اجازه بدهید قضاوت‌هایی انتقادی شوند رهایشان کنید. وقتی از خودانتقادگری گامی به عقب گذاشتید فضایی برای شفقت به خود ایجاد می‌کنید. به خود یادآوری کنید که شما انسانی هستید که بهترین کاری که از دستتان برمی‌آید را انجام می‌دهید. گام چهارم: معنایابی کنید در نهایت، معنایی دوباره دادن به تجربۀ راه‌انداز می‌تواند موجب رشد شما شود. از خود بپرسید این ناکامی یا رفتار ناکارآمد چه چیزی برای آموختن به شما دارد. اگر خوب نگاه کنید، درخواهید یافت که این تجربه‌ها شامل اطلاعاتی هستند که می‌توانند به شما کمک کنند درمانگر و انسان بهتری بشوید. حقوق معنوی محفوظ و ذکر منبع با کتاب‌شناسی زیر بلامانع است: فیضی، علی. فرار از لحظات دردناک و چهار گام رهایی از این دام (1396). برگرفته در روز/ماه/ سال از سایت مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره زندگی http://mrmz.ir/ چاپ 10588 به این مطلب امتیاز دهید: هیچ امتیازی موجود نیست دیدگاه خود را درج فرمایید نام: لطفا نام خود را وارد نمایید. پست الکترونیک: لطفا یک آدرس ایمیل وارد نمایید لطفا یک آدرس ایمیل معتبر وارد نمایید دیدگاه: لطفا یک نظر وارد نمایید افزودن دیدگاه
تبریک خدمت آقای دکتر مرتضی کشمیری بهمن 23, 1399 0 5196 تبریک خدمت آقای دکتر مرتضی کشمیری جناب آقای دکتر مرتضی کشمیری مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره زندگی، نایل شدن به دکتری تخصصی روانشناسی بالینی را خدمتتان تبریک عرض می‌نماید.
پیام تسلیت خرداد 22, 1399 0 10788 پیام تسلیت مرکز مشاوره ی زندگی با نهایت تاسف و تاثر درگذشت برادر گرامی جناب آقای دکتر مرتضی کشمیری را خدمت ایشان و خانواده‌ی محترمشان تسلیت عرض نموده و صبر جزیل برای ایشان آرزومند است.
ساعت کاری مرکز مشاوره زندگی در خرداد ۱۳۹۹ اردیبهشت 03, 1399 0 6857 ساعت کاری مرکز مشاوره زندگی در خرداد ۱۳۹۹
پیامی کوتاه به مراجعان: مشاوره‌های غیرحضوری هم اثربخش هستند. فروردین 20, 1399 0 7791 پیامی کوتاه به مراجعان: مشاوره‌های غیرحضوری هم اثربخش هستند. دکتر حمید پورشریفی - روانشناس سلامت - مدیر مسئول مرکز مشاوره زندگی
اطلاعیه مرکز مشاوره زندگی در مورد مشاوره غیرحضوری اسفند 05, 1398 0 5670 اطلاعیه مرکز مشاوره زندگی در مورد مشاوره غیرحضوری
کارگاه های عموم مهر 19, 1396 0 21560 کارگاه های عموم فرزند پرورری - مقابله با اهمالکاری - مدیریت خشم - ارتباط موثر بین فردی - تربیت جنسی - آموزش جراتمندی - مهارت های ارتباط موثر زناشویی