X

متخصصان آموزش دهنده به عموم

آموزش عموم متخصصان آموزش دهنده به عموم
خانم حمیرا ورمقانی
0 18806

شقایق جلالی

کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی

RSS
متخصصان آموزش دهنده به عموم
Anonym
/ دسته بندی ها: مطالعه برای متخصصان

شش فرایند اصلی در ACT: مدل انعطاف پذیری روانشناختی

شش فرایند اصلی در ACT: مدل انعطاف پذیری روانشناختی
 
دکتر استیون هِیز
مترجم: علی فیضی

این متن به سفارش مرکز خدمات روانشناختی و مشاوره زندگی ترجمه شده است.

هدف کلی ACT افزایش انعطاف پذیری روانشناختی است. انعطاف پذیری روانشناختی عبارت است از توانمندی بیش تر برای ارتباط با لحظه اکنون و نیز تغیر در رفتار یا پافشاری بر آن وقتی در جهت ارزش های زندگی خود حرکت می کنیم. انعطاف پذیری روانشناختی از طریق شش فرایند اصلی ACT حاصل می شود. هر یک از این حوزه ها  به جای آن که فقط روشی برای دوری از آسیب دیدگی باشند. به عنوان یک مهارت روانشناختی مثبت مفهوم پردازی شده اند.

پذیرش

پذیرش جایگزینی برای اجتناب تجربه ای است. پذیرش عبارت است از به آغوش کشیدن آگاهانه و فعال  تجربه های درونی است؛ بدون اینکه بی جهت برای تغییر شکل یا بسامد آن ها تلاش کنیم. این خودداری به خصوص وقتی اهمیت دارد که تلاش برای تغییر رویدادهای درونی منجر به آسیب روانشناختی می شود. به عنوان مثال به بیماران مضطرب آموزش داده می شود که اضطراب را مثل یک احساس به طور کامل و بدون حالت تدافعی تجربه کنند. پذیرش (و گسلش شناختی) در ACT پایان راه نیست؛ بلکه پذیرش روشی برای افزایش اقدامات مبتنی بر ارزش است. 


گسلش شناختی

فنون گسلش شناختی با هدف تغییر کارکردهای نامطلوب افکار یا دیگر رویدادهای درونی انجام می شود و هدف آن تغییر شکل یا بسامد افکار و حساسیت موقعیتی نیست. به عبارتی دیگر در ACT تلاش می کنیم تا نحوه ارتباط شخص با افکارش را عوض کنیم؛ آن هم به وسیله ایجاد بافتاری که در  آن کارکردهای نامطلوب افکار کاهش می یابد. بدر این راستا فنون زیادی برای اهداف مختلف بالینی تدوین شده است. به عنوان مثال فکر منفی را می توان به نحوی غیرجدی مشاهده و آن را با صدایی بلند تکرار کرد تا اینکه فقط صدایی بی هیجان از آن باقی بماند. می توان فکر را مثل یک شیء دید و شکل و اندازه و رنگ و سرعت آن را بررسی کرد. فردی می تواند از ذهنش به خاطر ایجاد چنان فکر جالبی تشکر کند و به فرایند فکر خود برچسب بزند (من این فکر را دارم که خوب نیستم). چنین ابزاری برای کاهش معنای تحت اللفظی افکار است تا فکر به عنوان چیزی که به آن ارجاع می دهد درک نکنیم (مثلاً من خوب نیستم) بلکه آن را دقیقاً همان طور که تجربه می کنیم ادراک کنیم (من خوب نیستم یک فکر است). نتیجه گسلش به جای آن که تغییر فوری در بسامد رویدادهای درونی باشد معمولاً کاهش در باور یا وابستگی به آن‌ها است.

بودن در زمان حال

ACT تماس مداوم و غیر قضاوت گرانه با رویدادهای محیطی و روانشناختی را بهبود می بخشد. هدف آن است که مراجعان دنیا را بی واسطه تر تجربه کنند و رفتار آن ها منطعف تر شود تا در نتیجه اقدامات آن ها تناسب بیشتری با ارزش های زندگیشان پیدا کند. این هدف محتاج انجام دو چیز است: یکی این که معیار ما برای انتخاب و تداوم رفتار ، بیشتر کارامدی آن باشد و دیگر این که از زبان به عنوان ابزاری برای معطوف کردن توجه به رویدادها و توصیف آنها استفاده کنیم نه آن که به وسیله آن فقط رویدادها را پیش بینی و قضاوت کنیم. ادراکی از خود که « خود به عنوان فرایند» نامیده می شود به طور فعالانه تشویق می شود: یعنی توصیف مداوم غیر قضاوت گرانه و گسلیده افکار، احساسات و دیگر رویدادهای درونی.

خود به عنوان بافتار
 
بر اساس چهارچوب های ارتباطی نظیر من در برابر تو، حال در برابر گذشته و اینجا در برابر آنجا، زبان انسان منجر به ادراک خود به عنوان منبع یا چشم انداز می شود، همچنین سویه معنوی و تعالی یافته انسان را تولید می کند. این ایده یکی از دانه هایی است که ACT و RFT از آن رشد کرده اند و اکنون شواهد روزافزونی نشان از اهمیت آن برای کارکردهای زبانی مثل همدلی، نظریه ذهن، ادراک خود دارد. خود به عنوان بافتار مهم است چون از این نظر‌گاه فرد می تواند از جویبار تجربه های خود آگاه شود بدون آن که به آن ها وابسته یا درون تجربه خاصی غرق شود:. این چنین است که گسلش و پذیرش پرورش می یابد. خود به عنوان بافتار در ACT از طریق تمرین‌های توجه آگاهی (mindfulness)، استعاره ها و فرایندهای تجربه ای پرورش می یابد.

ارزش ها

ارزش های ویژگی های انتخاب شده اقدامات عمدی هستند. این ویژگی ها را نمی توان به عنوان یک شیء به دست آورد. در ACT از تمرین های گوناگونی استفاده می شود تا به مراجع  کمک کنیم جهت زندگی اش را در ابعاد گوناگون انتخاب کند (مثلاً خانواده، شغل و غیره). از طرف دیگر از این تمرین ها برای بی اثر سازی آن فرایندهای کلامی استفاده می شود که منجر به انتخاب اقدام بر اساس اجتناب، جلب موافقت اجتماعی یا آمیختگی می شود (یک انسان خوب برای "Y" ارزش قائل است یا مادرم از من خواست تا برای Z ارزش قائل باشم و نظیر این ها). در ACT پذیرش، گسلش و بودن در زمان حال به خودی خود هدف نیستند بلکه آن راه را برای زندگی ارزشمند و پویا باز می کنند.

اقدام متعهدانه

در نهایت ACT مراجع  را به تدوین الگوهای بزرگ‌تر و بزرگ‌تری از اقدام موثر تشویق می کند که با ارزش های منتخب او در ارتباط هستند. با توجه به این نکته ACT شباهت بسیاری با رفتاردرمانی سنتی دارد و تقریباً هر روش تغییر رفتار مرتبط و مناسب نظیر مواجهه، آموزش مهارت، روش های شکل دهی به رفتار و هدف گذاری را می توان در پروتکل ACT وارد کرد. بر خلاف ارزش ها که  می توان به طور مداوم در جهت آن ها حرکت کرد ولی هرگز به عنوان یک شیء قابل دسترسی کامل نیستند، اهداف عینی که با ارزش ها مطابق‌اند را می توان به دست آورد. پروتکل ACT تقریباً همیشه شامل کاردرمانی و تکلیف خانگی مرتبط با اهداف تغییر رفتار کوتاه، میان مدت و بلند مدت است. تغییر رفتار رد عوض منجر به تماس با آن موانع روانشناختی است که در طی دیگر فرایندهای ACT با آن روبه رو می شویم (فرایندهایی نظیر پذیرش، گسلش و ...).
به طور کلی هر یک از این فرایندها از یکدیگر حمایت کرده و همگی با هدف انعطاف پذیری روانشناختی اجرا می شوند: یعنی فرایندی که در آن به عنوان یک انسان آگاه با لحظه حال تماس پیدا کرده و با هدف حرکت در جهت ارزش های زندگی بر رفتار خود پافشاری کرده یا آن را تغییر می دهیم. شش فرایند ذکر شده را می توان در دوطبقه قرار دارد: فرایندهای توجه آگاهی و پذیرش که شامل پذیرش، گسلش شناختی، تماس با لحظه حال و خود به عنوان بافتار هستند. در واقع این شش فرایند یک معنای رفتاری کاربردی برای توجه آگاهی فراهم می کند. فرایندهای تغییر رفتار و تعهد شامل تماس با لحظه حال، خود به عنوان بافتار، ارزش ها و اقدام متعهدانه است. تماس با لحظه حال و خود به عنوان بافتار در هردو گروه جا می گیرند چون همه فعالیت های روانشناختی انسان های آگاه شامل بودن در زمان حال است.

تعریفACT

ACT رویکردی به مداخلات روانشناختی است که نه بر اساس فنون مشخص بلکه بر اساس فرایندهای نظری معینی تعریف می شود. بر اساس مفاهیم نظری ACT یک مداخله روانشناختی بر اساس روانشناسی رفتاری مدرن است که نظریه چهارچوب ارتباطی را شامل می شود، در آن از فرایندهای توجه آگاهی و پذیرش و نیز تعهد و تغییر رفتار استفاده می شود تا انعطاف پذیری روانشناختی حاصل شود.

منبع:
http://contextualscience.org

حقوق معنوی محفوظ و ذکر منبع با کتاب شناسی زیر بلامانع است
استیون هِیز.(1393). شش فرایند اصلی در ACT: مدل انعطاف پذیری روانشناختی. علی فیضی (مترجم). برگرفته در روز ؟؟ سال ؟؟ از سایت مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره زندگی http://www.mrmz.ir 

مطلب قبلی شش فرایند اصلی در ACT: مدل انعطاف پذیری روانشناختی
مطلب بعدی شش فرایند اصلی در ACT: مدل انعطاف پذیری روانشناختی
چاپ
2714 به این مطلب امتیاز دهید:
هیچ امتیازی موجود نیست

لطفا برای ارسال نظر وارد سایت شوید یا ثبت نام نمایید

x
پیوستن به دریافت کنندگان پیامک های مرکز

  

قابل توجه علاقمندان دریافت اخبار کارگاه های تخصصی 

جهت دریافت اخبار و کارگاه های مرکز مشاوره زندگی به آدرس زیر مراجعه نمایید.

لینک سامانه پیامکی اخبار و کارگاه های مرکز مشاوره زندگی

 

 

 

قابل توجه علاقمندان دریافت اخبار کارگاه های ویژه عموم

جهت دریافت اخبار کلاس های مرکز مشاوره زندگی به آدرس زیر مراجعه نمایید.

لینک سامانه پیامکی اخبار کلاس های مرکز مشاوره زندگی