X

متخصصان آموزش دهنده به عموم

آموزش عموم متخصصان آموزش دهنده به عموم
آقای دکتر کمیل زاهدی تجریشی
0 18806

شقایق جلالی

کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی

RSS
متخصصان آموزش دهنده به عموم
درآمدی بر علم رفتاری بافتاری و مفروضه‌های آن (بخش اول)
Anonym
/ دسته بندی ها: موج سوم رفتار درمانی

درآمدی بر علم رفتاری بافتاری و مفروضه‌های آن (بخش اول)


دکتر استیون هِیز
دکتر درموت بارون هولمز
دکتر کلی ویلسون
مترجم: علی فیضی

این متن به سفارش مرکز خدمات روان‌شناسی و مشاوره زندگی ترجمه شده است

مقدمه

از دید یک بافتارگرای کارکردی هدف نهایی علم رفتاری تغیر جهان به شیوه‌ای مثبت و عمدی است. علم راهبردی تجربی برای تعامل در جهان و با جهان است تا یاد بگیریم چگونه در سازمان‌دهی، اندازه‌گیری، تغییر جهان و صحبت درباره آن مؤثرتر عمل کنیم. این دیدگاه پراگماتیک متفاوت، از تمرکز روی کارکردهای اقدامات در بافتار تاریخی و موقعیتی و نیز از تمایل به کاربست همین دیدگاه درباره اقدامات خود دانشمندان سرچشمه می‌گیرد. برخی از شیوه‌های رفتار از برخی دیگر مؤثرتر است و دقیقاً به همان نحو برخی از راه‌های مفهوم‌پردازی درباره دنیا بر اساس اهداف تحلیلی خاص بهتر از بقیه کار می‌کنند. اگر هدف برجسته تغییر مثبت عمدی برگرفته شود، آن‌وقت داشتن طرحی که درباره آن به‌خوبی اندیشیده شده ضروری خواهد بود.
از دیدگاهی بافتاری و کارکردی، تحلیل علمی یک پروژه خطیر اجتماعی است که به دنبال تدوین گزاره‌های سازماندهی‌شده فزاینده‌ درباره ارتباط پدیده‌ها است تا از این طریق بتوان به‌دقت، با وسعت و گستردگی و به‌طوری عمیق و بر اساس تجربه تحقق‌پذیر به اهداف تحلیلی دست‌یافت. وقتی از این چشم‌انداز به علم می‌نگریم، محصول علم نظیر دیگر فعالیت‌های آدمی مثل قانون و ادبیات کلامی است اما آنچه موجب تفاوت علم با این فعالیت‌ها می‌شود:
1. شرایطی است که دانشمند تحت نفوذ آن می‌تواند سخن بگوید
2. و نیز آن معیارهای ارزیابی است که بر هر آنچه گفته‌شده اعمال می‌شود.

معیار دقت به معنای آن است که تنها تعداد محدودی مفاهیم تحلیلی را می‌توان برای هر مورد مفهومی معین به کار بست، وسعت به معنای یک مفهوم تحلیلی معین است که برای دسته‌ای از موارد به کار می‌رود و عمق به معنای آن مفاهیم تحلیلی است که در سرتاسر حوزه‌های علمی به‌خوبی تثبیت‌شده، با یکدیگر به لحاظ منطقی سازگارند. یک دستورالعمل آشپزی دقت دارد اما وسعت ندارد، جان‌گرایی وسعت دارد اما دقت ندارد. علم خاصه در تولید انگاره‌هایی که به‌طور همزمان به این اهداف دست می‌یابند موفق بوده است. روابطی نظیر Ε=MC2 مشهورند چون همین خصوصیت را دارند. محدودیت در دقت و وسعت، سود عملی دانش علمی را محدود می‌کند و محدودیت در عمق یکپارچگی آن را محدود می‌کند؛ بنابراین اهمیت دست‌یابی دقیق، وسیع و عمیق به اهداف علمی یک موضوع کاملاً کاربردی است.
هدف متن حاضر کاوش درباره ماهیت و هدف سنتی بافتارگراست که این دیدگاه را برگرفته است، نام این سنت علم بافتاری کارکردی است (CBS). CBS راهبردی برای رشد و توسعه علمی و کاربردی است. این راهبرد مجموعه منظمی از مفروضه‌های فلسفی و راهبردهای توسعه و کاربست دانش را گرد هم آورده است.
رویکرد ما در این متن بیشتر فعال خواهد تا منفعل و لحن ما بیشتر تجویزی خواهد بود تا توصیفی. ما در پی توصیف CBS است اما این هدف را نیز داریم که رشد و توسعه بعدی آن را نیز تقویت کنیم.
بااین‌حال توصیف علم رفتاری بافتاری به صورتی محدود و خلاصه خطراتی در بر دارد. بافتار هر اقدامی در طول زمان تغییر می‌کند و همه دیدگاه‌های علمی درنهایت حداقل تا حدودی غلط از آب درمی‌آیند. سنت‌های زنده هرگز به خود اجازه نمی‌دهند که به پدیده‌هایی تاریخی درباره آنچه بود تبدیل بشوند؛ آن‌ها حالت‌های آنچه را که هست نشان می‌دهند و طراحی‌شده‌اند تا آنچه را که نمی‌تواند باشد خلق کنند. چنین مسئله‌ای مشکل کنونی CBS نیست چون به‌عنوان رویکردی محبوب در حال ظهور است اما بایستی مراقب بود. این حقیقت نامیمون رشد و توسعه علمی است که تنوع سالم ایده‌ها و کاربست‌های لازم برای پیشرفت طولانی‌مدت، ممکن است از بین برود یا محدود شود. این محدودیت بنا به توافق‌های اجتماعی و تاریخی و نیز شوق به ثابت کردن راستی و صحت انگاره‌ها اتفاق می‌افتد. ازاین‌رو می‌خواهیم به‌روشنی بگوییم که این مقاله در پی ترسیم CBS و توصیه راه‌های توسعه احتمالی از دید برخی از توسعه‌دهندگان آن در بافتار کنونی است. CBS یک سنت زنده است و نبایستی اجازه داده شود که چیزی در این مقاله محدودکننده رشد و توسعه آن توسط افرادی شود که شجاعت و خلاقیت هدایت CBS به مسیرهایی جدید و همین‌طور افزایش سرعت پیشرفت آن به‌سوی اهداف منتخب را دارند.

تعریف علم رفتاری بافتاری

بهتر است که حرف آخر را در اول بگوییم. علم رفتاری بافتاری راهبردی جمع‌گرا و متمرکز بر اصول است که بر مبنای مفروضه‌های فلسفی بافتارگرایانه قرارگرفته و به‌عنوان دیدگاهی بافتاری نسبت به زندگی در علم تکامل چند سطحی و چندبعدی آشیانه دارد. CBS به دنبال توسعه و تدوین روش‌ها و مفاهیم علمی کاربردی و بنیادی است که برای پیش‌بینی و اثرگذاری دقیق، وسیع و عمیق روی اقدام وابسته به بافتار کل موجودات به‌صورت فردی و گروهی مفید است. CBS همین رویکرد را نسبت به توسعه دانش هم پی می‌گیرد تا علمی رفتاری ایجاد کند که برای مقابله با چالش‌های پیش روی انسان تناسب بیشتری دارد. متن حاضر در تلاش است تا این ویژگی‌ها قابل‌فهم‌تر شوند.
علم رفتاری بافتاری امتداد متفاوت روانشناسی تحلیلی رفتاری است
ما در این متن تمرکز کمی برریشه‌های CBS در روانشناسی رفتاری خواهیم داشت. این دومی به معنای پنهان کردن منبع CBS نیست که به‌وضوح امتداد دیدگاه رفتاری به‌عنوان سامانه‌ای بافتاری است اما بیشتر به این منظور انجام می‌شود که ویژگی‌های CBS را با روانشناسی رفتاری به‌اشتباه یکی نگیریم.
این اشتباه گرفتن مخصوصاً برای آن‌هایی اتفاق می‌افتد که سابقه خاصی در روانشناسی رفتاری ندارند. هرچند CBS و تحلیل رفتار به لحاظ تاریخی درهم‌تنیده‌اند اما رفته‌رفته به طریقی از هم جداشده‌اند. تحلیل رفتاری علی‌رغم اهداف بلندش نتوانست که چه به لحاظ پژوهشی و چه به لحاظ کاربردی مانع مسلط شدن موضوع محدود اختلالات و ناتوانی‌های رشدی بر قلمرو‌ خود شود. تحلیل رفتار بنیادی علی‌رغم اینکه شواهد نشان می‌دهد رفتار نمادین فرایندهای انسانی و نویی را تشکیل می‌دهد که نمی‌توان آن را به‌کلی با مطالعات حیوانی الگوسازی کرد به‌طور مداوم بیشتر روی یادگیری حیوانی متمرکز است تا کارکرد انسان و این تمایل حتی ممکن است رو به افزایش باشد. همچنان که حمایت مالی و دانشگاهی از یادگیری حیوانی کاهش پیدا می‌کند، تحلیل رفتار بنیادی هم رفته‌رفته در شمار کمتری از دانشگاه‌ها دانشجو می‌پذیرد و این نکته برای آن‌هایی که رفتار نمادین را در مرکز کارکرد انسان می‌بینند جای تعجب ندارد. در همین اثنا برخی تحلیل‌گران رفتار مشهور نظیر استادون ویژگی بافتاری روانشناسی رفتاری را رد کرده‌اند.
همه این روندها و ویژگی‌ها متضاد با روندها و ویژگی‌های CBS است که به‌طور گسترده‌ای روی فرایندهای یادگیری و زبانی آدمی تمرکز دارد، رشد و محبوبیت فزاینده‌ای در محیط‌های کاربردی و دانشگاهی داشته و بی‌هیچ حرف‌وحدیثی بافتار گراست. ما به نقطه‌ای رسیده‌ایم که اتحادها و ارتباط‌هایی که نیازمند برقراری و در حال برقرار شدن است از ظرفیت بنیاد حرفه‌ای و سازمانی درون قلمرو تحلیل رفتاری فراتر رفته است. ما هم مثل یک شرکت فرعی که بایستی به‌جای شرکت مادر پاسخگوی سهامداران خود باشد به نقطه‌ای رسیده‌ایم که CBS نیازمند آن است که بر اساس مفاهیم خود موفق شود یا شکست بخورد. وجود مجله‌ای به نام علم رفتاری بافتاری این نکته را مشهودتر می‌کند.

حقوق معنوی محفوظ و ذکر منبع با کتاب‌شناسی زیر بلامانع است:
هِیز، استیون؛ بارون هولمز، درموت؛ ویلسون، کلی. (1394). درآمدی بر علم رفتاری بافتاری و  مفروضه‌های آن (بخش اول). علی فیضی (مترجم). برگرفته در روز؟؟ سال؟؟ از سایت مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره زندگی HTTP://WWW.MRMZ.IR 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
مطلب قبلی استفاده از توجه‌آگاهی برای کاهش استرس (بخش اول)
مطلب بعدی درآمدی بر علم رفتاری بافتاری و مفروضه‌های آن (بخش دوم)
چاپ
2282 به این مطلب امتیاز دهید:
هیچ امتیازی موجود نیست

لطفا برای ارسال نظر وارد سایت شوید یا ثبت نام نمایید

x
پیوستن به دریافت کنندگان پیامک های مرکز

  

قابل توجه علاقمندان دریافت اخبار کارگاه های تخصصی 

جهت دریافت اخبار و کارگاه های مرکز مشاوره زندگی به آدرس زیر مراجعه نمایید.

لینک سامانه پیامکی اخبار و کارگاه های مرکز مشاوره زندگی

 

 

 

قابل توجه علاقمندان دریافت اخبار کارگاه های ویژه عموم

جهت دریافت اخبار کلاس های مرکز مشاوره زندگی به آدرس زیر مراجعه نمایید.

لینک سامانه پیامکی اخبار کلاس های مرکز مشاوره زندگی