X

متخصصان آموزش دهنده به عموم

آموزش عموم متخصصان آموزش دهنده به عموم
آقای دکتر کمیل زاهدی تجریشی
0 18915

شقایق جلالی

کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی

RSS
متخصصان آموزش دهنده به عموم
سلامت مثبت‌ چیست؟
Anonym
/ دسته بندی ها: روانشناسی سلامت

سلامت مثبت‌ چیست؟

سلامت مثبت‌ چیست؟

مارتین سلیگمن
مترجم: علی فیضی

این متن به سفارش مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره زندگی ترجمه‌شده است.

حوزه پزشکی مدت‌زمان بسیاری است که روی پیشگیری، تشخیص، درمان و علاج بیماری تمرکز کرده؛ اما سلامت چیزی بیشتر از نبود بیماری است. مفهوم سلامت مثبت‌ رویکردی ابتکاری به سلامت و بهزیستی است که روی ارتقای ویژگی‌های سلامت مثبت افراد تمرکز دارد؛ منظور از ویژگی‌ها توانمندی‌هایی است که منجر به زندگی سالم‌تر و طولانی‌تر می‌شود. بنیاد رابرت جانسون بودجه پروژه‌ای را تأمین می‌کند که این ویژگی‌ها را شناسایی می‌کند، این ویژگی‌ها شامل عوامل زیستی نظیر تغییرپذیری بالای ضربان قلب و عوامل روان‌شناختی نظیر خوش‌بینی و عوامل کارکردی نظیر ازدواج بادوام است. این پروژه پژوهشی پیامدهای مهمی برای پیشگیری، افزایش سلامت، سلامت عمومی و پزشکی خواهد داشت.

بنا بر گفته‌های مارتین سلیگمن مدیر این پروژه و مرکز روانشناسی مثبت در دانشگاه پنسیلوانیا سلامت مثبت‌ شامل این نکته است که مردم بنا بر حقی که دارند می‌خواهند به شادی و سلامتی زندگی کنند و این تمایل فراتر و بیشتر از تسکین دردهای آن‌ها است. سلیگمن و تیمی از پژوهشگران در تلاش هستند تا ویژگی‌های بالقوه سلامتی را بشناسند. آن‌ها در این تلاش این هدف را دارند بدانند که آیا می‌شود از این طریق به وجود رویکردهایی قوی و کم‌هزینه برای افزایش شادی و سلامتی افراد و محافظت از ایشان در مقابل بیماری روانی و جسمانی پی برد. اگر ویژگی‌های سلامت را بتوان به‌طور علمی به پیامدهای سلامت مثبت‌ مرتبط کرد آن‌وقت هدف نهایی این خواهد بود که مداخلاتی طراحی کرد که هدف آن‌ها برساختن و ماندگار کردن این ویژگی‌ها است تا به افراد کمک کنیم شانس آن‌ها برای یک زندگی سالم و طولانی‌تر افزایش پیدا کند.

تعریف سلامت مثبت‌ تجربی است و ما به دنبال این هستیم که بدانیم چه میزان از ویژگی‌ها درواقع منجر به بهبود اهداف پیشرو می‌شود:

• آیا سلامت مثبت طول عمر را افزایش می‌دهد؟

• آیا سلامت مثبت‌ مرگ‌ومیر را کاهش می‌دهد؟

• آیا هزینه‌های مراقبت از سلامتی افرادی که سلامتی مثبت‌ دارند کمتر است؟

• آیا در سلامت مثبت سلامت روانی بیشتر و بیماری روانی کمتری وجود دارد؟

• آیا افرادی که سلامت مثبت دارند نه‌تنها عمر طولانی‌تر که سال‌های زیادتری را با سلامتی خوب سپری می‌کنند؟

• آیا افرادی که سلامت مثبت دارند وقتی دچار بیماری می‌شوند پیش‌آگهی بهتری دارند؟

با این حساب تعریف سلامت مثبت شامل گروهی از ویژگی‌های ذهنی، زیستی و کارکردی است که درواقع سلامت و موفقیت دررسیدن به اهداف مربوط درمانی را افزایش می‌دهد.

سلامت مثبت چگونه متولد شد؟

باز تحلیل مطالعات طولی موجود
ما با باز تحلیل شش مطالعه بزرگ که به متغیرهای پیش‌بین بیماری می‌پرداخت کار خود را شروع کردیم. مطالعه‌هایی که در اصل برای شناسایی عوامل خطرزا انجام‌شده بود نه ویژگی‌های سلامت مثبت. این پروژه توسط دکتر لورا کورزبانسکی رهبری شد که استاد تمام علوم رفتاری و اجتماعی در مدرسه سلامت عمومی هاروارد است. دکتر کورزبانسکی خطر مبتلا شدن به بیماری‌های قلبی عروقی بر اساس بنیادهای روان‌شناختی آن را باز تحلیل کرد. ما می‌خواستیم بدانیم که آیا باز تحلیل این مطالعه‌ها اهداف سلامت را که در بالا به آن‌ها اشاره شد را پیش‌بینی می‌کند؟ باوجوداینکه اطلاعات موجود روی جنبه‌های منفی متمرکز بود، این شش مطالعه حاوی چند قسمت مثبت بود که تاکنون و تا حد زیادی نادیده گرفته‌شده بودند. به‌عنوان‌مثال برخی آزمون‌ها درباره سطوح شادمانی، فشارخون و رضایت زناشویی بودند. کار ما این بود که بدانیم چه ترکیبی از سنجه‌های زیستی، ذهنی و کارکردی به‌عنوان ویژگی‌های سلامت مثبت پدیدار می‌شود.

بیماری‌های قلبی عروقی

در میانه دهه هشتاد میلادی صد و بیت مرد از سانفرانسیسکو که اولین حمله قلبی خود را تجربه می‌کردند در گروه کنترل درمان‌نشده یک مطالعه که به بررسی پیامدهای یک مداخله درمانی می‌پرداخت جای گرفتند. این مطالعه بسیاری از روانشناسان و قلب شناسان را ناامید کرد چون تغییر شخصیت افراد از سنخ A (پرخاشگر، قائل به‌فوریت زمانی برای کارها و متخاصم) به سنخ B (آسان‌گیر) هیچ تأثیری بر بیماری قلبی عروقی افراد نگذاشت. آن صدوبیست نفر درمان‌نشده، بااین‌حال علاقه گریگوری بوکانان و من را به خود جلب کرد چون دانش زیادی درباره اولین حمله قلبی آن‌ها وجود داشت: میزان صدمه به قلب، فشارخون، کلسترول، چربی بدن و سبک زندگی- همه این‌ها عوامل خطر سنتی بیماری قلبی عروقی هستند. به‌علاوه با این مردان درباره جنبه‌های مختلف زندگی آن‌ها مصاحبه شده بود: خانواده، شغل و تفریحات. ما هر کلمه ”چون“ آن‌ها را در مصاحبه‌هایشان که به‌صورت ویدئویی ضبط‌شده بود را مدنظر قراردادیم و آن‌ها را به‌عنوان نشانه خوش‌بینی یا بدبینی در نظر گرفتیم.

در طول هشت و نیم سال نصف آن مردان به خاطر حمله قلبی دوم فوت کردند و ما در پاکت مهروموم‌شده را باز کردیم. آیا می‌توانستیم حمله قلبی دوم را پیش‌بینی کنیم؟ هیچ‌کدام از عوامل خطر شناخته‌شده مرگ را پیش‌بینی نکرد: نه فشارخون، نه کلسترول و نه میزان صدمه به‌جامانده از حمله اول. فقط خوش‌بینی بعد از هشت سال و نیم توانست دومین حمله قلبی را پیش‌بینی کند. از شصت مرد بدبین پنجاه نفر آن‌ها مردند. از شصت مرد خوش‌بین تنها پنج نفر مردند.

همه مطالعه‌هایی که به خوش‌بینی و بیماری قلبی عروقی پرداخته‌اند با این نتیجه‌گیری موافق‌اند که خوش‌بینی به‌طور قدرتمندی با محافظت از بیماری قلبی ارتباط دارد. این نتیجه حتی در حضور عوامل خطر سنتی نظیر چاقی، مصرف سیگار، مصرف سنگین الکل، کلسترول بالا و فشارخون بالا هم صحیح است. حتی اگر افسردگی، استرس ادراک‌شده و هیجانات زودگذر مثبت را هم وارد معادله و کنترل کنیم بازهم این نتیجه‌گیری به دست می‌آید. حتی اگر به شیوه‌های مختلفی خوش‌بینی را اندازه بگیریم بازهم نتیجه همان است. مهم‌تر از همه اثر آن دوقطبی است، افرادی که خوش‌بینی بالایی دارند بیشتر از افرادی که خوش‌بینی و بدبینی متوسطی دارند محافظت می‌شوند و آن‌هایی که بدبینی بیشتری دارند در قیاس با افرادی که بدبینی متوسطی دارند بیشتر آسیب می‌بینند.

ویژگی‌های مثبت قلبی

آیا دسته‌ای از ویژگی‌های ذهنی، زیستی و کارکردی وجود دارد که باعث افزایش مقاومت شما در مقابل بیماری قلبی عروقی می‌شود؟ آیا دسته‌ای از ویژگی‌های ذهنی، زیستی و کارکردی وجود دارد که پیش‌آگهی شمارا در صورت حمله قلبی بهتر از نصف دیگر افراد می‌کند؟ جواب حیاتی تا حد زیادی در دنیای پژوهش بیماری قلبی عروقی نادیده گرفته‌شده بود، دنیایی که در آن تمرکز بر روی ضعف زهرآگینی بود که منجر به مقاومت کم و بدتر شدن پیش‌آگهی در موقع حمله قلبی اول می‌شد. اثر مفید خوش‌بینی به‌عنوان ویژگی سلامت قلبی آغاز خوبی بود و هدف کمیته پژوهشی سلامت قلبی این بود که دانش ما درباره ویژگی‌های سلامت را گسترش بدهد.

ورزش به‌عنوان ویژگی سلامت

همان‌طور که خوش‌بینی ویژگی ذهنی سلامت بود، بدیهی است که ورزش هم ویژگی کارکردی سلامت است: افرادی که به میزان ملایمی ورزش می‌کنند سلامت بیشتر و مرگ‌ومیر کمتری دارند درحالی‌که تنبل‌ها سلامتی کمتر و مرگ‌ومیر بالاتری دارند. اثرات مفید ورزش بر سلامت و بیماری سرانجام حتی در کاهش‌گراترین بخش جامعه پزشکی یعنی بخش جراحی هم به‌خوبی پذیرفته شد. گزارشی که جراح ارشد آمریکا سال دو هزار و هشت منتشر کرد بر نیاز بزرگ‌سالان به پیاده‌روی روزانه معادل با ده هزار قدم در روز تأکید کرد. (خطر واقعی آن در پیاده‌روی کمتر از پنج هزار قدم است و اگر شما چنین فردی هستید می‌خواهم روی این یافته‌ها تأکید کنم که شما درخطر مرگ فوری هستید، هیچ کلمه دیگری برای توصیف این شرایط وجود ندارد). ورزش‌های معادل ده هزار قدم در روز عبارت‌اند از شنا کردن، دویدن، رقصیدن، بالا بردن وزنه و حتی یوگا و یا دیگر روش‌های حرکت شدید.

تناسب در مقابل چاقی

جامعه آمریکا آن‌قدر با مشکل چاقی دست‌به‌گریبان است که حتی ‌می‌توان چاقی را همه‌گیر دانست. دولت و بنیادهای خصوصی نظیر بنیاد رابرت جانسون منابع بسیار زیادی را صرف می‌کنند تا جلوی این همه‌گیری را بگیرند. چاقی به‌طور غیرقابل‌انکاری باعث دیابت می‌شود و همین کافی است تا مردم کمتر چاق باشند. دکتر استیو بلیر که استاد تمام تربیت‌بدنی در دانشگاه کالیفرنیا مدرسه آرنولد سلامت عمومی است، باور دارد گه بیماری همه‌گیر واقعی و بدترین قاتل بی‌تحرکی است. استدلال او خالی از استحکام نیست. او استدلال می‌گوید:
تناسب جسمانی بد همبستگی قدرتمندی با مرگ و مخصوصاً بیماری قلبی عروقی دارد. کمبود ورزش و چاقی دست در دست هم دارند. افراد چاق خیلی حرکت نمی‌کنند در حالی افراد لاغر این‌گونه نیستند. با این حساب چاقی یا بی‌تحرکی-کدام یک قاتل واقعی است؟
شواهد پژوهشی بسیار زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد بیماری قلبی عروقی در افراد چاق بیشتر از افراد لاغر باعث مرگ می‌شود. این پژوهش‌ها به‌دقت اثر مصرف سیگار، الکل، فشارخون، کلسترول و نظایر این‌ها را کنترل کرده‌اند. متأسفانه فقط معدودی از پژوهش‌ها اثر ورزش را سنجیده‌اند. مطالعات استیو از آن جمله هستند. این مطالعات خطر مرگ را در افراد دارای وزن متعادل و چاق‌ که در دودسته افراد دارای تناسب و افراد جای گرفته بودند را سنجیده‌اند. در گروه افراد نامتناسب، هردو دسته افراد دارای وزن طبیعی و چاق در معرض خطر بالای مرگ بودند. درواقع اهمیتی نداشت که چاق یا لاغر باشید. در گروه افراد دارای تناسب هردو دسته افراد چاق و لاغر در مقایسه با همتایان خود در گروه قبلی با میزان کمتری از تهدید مرگ روبه‌رو بودند. البته می‌خواهم اکنون روی این موضوع تأکید کنم که افراد چاق و متناسب با خطر کمتر مرگ روبه‌رو هستند.

استیو این‌طور نتیجه می‌گیرد که بخش زیادی از همه‌گیری چاقی درواقع همه‌گیری بی‌تحرکی است. چاقی ما دررسیدن مرگ سریع‌تر پیش می‌برد اما کمبود ورزش هم این نقش را ایفا می‌کند. اطلاعاتی در دست نیست که نشان بدهد کدام‌یک نقش بیشتری در طی این مسیر دارند اما آن‌قدری دراین‌باره قانع شده‌ایم که بگوییم همه مطالعاتی که در آینده به ارتباط چاقی و مرگ می‌پردازند بایستی نقش ورزش را به‌خوبی در نظر بگیرند.

سنجش بهزیستی

هدف اولیه کمیته سنجش بهزیستی روان‌شناختی طراحی ابزاری بود که بتوان آن‌ها را در بافتار سلامتی و پزشکی مورداستفاده قرار داد. هرچند ابزار سنجش مشکلات روان‌شناختی نظیر افسردگی در پزشکی به کار می‌روند اما هدف کمیته سنجش بهزیستی بسط ابزارهای اندازه‌گیری برای سنجش عوامل بهزیستی روان‌شناختی نظیر رضایت از زندگی، احساسات مثبت، حمایت اجتماعی و مقصود زندگی بود. ما آن دسته از متغیرهای روان‌شناختی را که پژوهش‌ها نقش آن‌ها را در سلامت روانی و جسمانی نشان داده بودند را وارد ابزار خود کردیم. هدف ما این است که ابزارهایی برای سنجش بهزیستی روان‌شناختی در نسخه‌های بلند و کوتاه تهیه کنیم که متخصصان پزشکی می‌توانند آن‌ها را برای غربال‌گری و همین‌طور سنجش‌های دقیق‌تر و گسترده‌تر استفاده کرد. هدف دوم کمیته ایجاد هسته‌ای از ابزارها است که می‌توان آن‌ها را در نمونه‌گیری‌های ملی به‌منظور سیاست‌گذاری به کار برد.

سلامت مثبت نوجوانان

دانشمندان علوم رفتاری و اجتماعی که درباره نوجوانی مطالعه می‌کنند همگی متفق‌القول‌اند که سلامت مثبت در طول دوران نوجوانی چیزی بیشتر از نبود بیماری یا مشکلات رفتاری است. هرچند ما به‌عنوان والدین، آموزگاران و متخصصان به‌طورقطع امیدواریم نوجوانانی که جوان می‌شوند دوره دبیرستان را پشت سر بگذارند و رها از بیماری و ناتوانی و سوءمصرف مواد، اعمال مجرمانه یا حاملگی زودرس باشند، این را هم می‌خواهیم که آن‌ها صاحب ویژگی‌هایی فراتر از این حداقل‌ها باشند. ما می‌خواهیم که نوجوانان سالم و پر جنب‌وجوش باشند نه اینکه فقط بیمار نباشند، ما می‌خواهیم آن‌ها خوش‌بین و پربار باشند نه اینکه فقط افسرده نباشند، ما می‌خواهیم آن‌ها با دیگران صمیمانه در ارتباط باشند نه اینکه فقط بخشی از جمعیت باشند؛ می‌خواهیم کنجکاوی روشنفکرانه‌ای داشته باشند و مصمم به موفقیت‌های حرفه‌ای و دانشگاهی باشند نه اینکه فقط کاری بکنند که منجر به شکست تحصیلی نشود؛ می‌خواهیم با اشتیاق درگیر فعالیت‌هایی باشند که آن‌ها را به شوق می‌آورد نه اینکه فقط مشغول باشند. معنای شکوفایی در نوجوانی چیست؟ قصد ما تعریف آن، فهم آن، سنجش آن و نظاره کردن این است که چگونه می‌تواند شادی و سلامتی را در بزرگ‌سالی پیش‌بینی کند.

منبع:

https://www.authentichappiness.sas.upenn.edu/learn/positivehealth

سلیگمن، مارتین . (1393). سلامت مثبت چیست؟. علی فیضی (مترجم). برگرفته در روز ؟؟ سال ؟؟ از سایت مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره زندگی HTTP://WWW.MRMZ.IR 
 
 
 
مطلب قبلی سلامت مثبت‌ چیست؟
مطلب بعدی در آغوش کشیدن اهریمنان ذهن: درآمدی بر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
چاپ
6919 به این مطلب امتیاز دهید:
4/0

لطفا برای ارسال نظر وارد سایت شوید یا ثبت نام نمایید

x
پیوستن به دریافت کنندگان پیامک های مرکز

  

قابل توجه علاقمندان دریافت اخبار کارگاه های تخصصی 

جهت دریافت اخبار و کارگاه های مرکز مشاوره زندگی به آدرس زیر مراجعه نمایید.

لینک سامانه پیامکی اخبار و کارگاه های مرکز مشاوره زندگی

 

 

 

قابل توجه علاقمندان دریافت اخبار کارگاه های ویژه عموم

جهت دریافت اخبار کلاس های مرکز مشاوره زندگی به آدرس زیر مراجعه نمایید.

لینک سامانه پیامکی اخبار کلاس های مرکز مشاوره زندگی