کنکاشی روانشناختی در ویژگی خادمانِ! سازمان های حرفه ای

🔸 در سازمان ها و موسساتی که پروانه، مجوز و تسهیلاتی ارایه می­دهند، وجود خادمان!، یعنی افرادی که بدون دریافت حقوق! برای «حل مشکلات دیگران» وقت و انرژی صرف می کنند، نعمت است یا نقمت؟

🔸 وجود برخی خادمان نعمت بزرگیست؛ آنهایی که «حل مشکل دیگران» را صرفا با هدف ارتقای منافع سازمان و بر اساس رعایت اصول اخلاقی، به ویژه رعایت «عدالت در ارایه خدمات» انجام می دهند. این افراد به ندرت از خود و اهمیت خود صحبت می کنند، اگر تایید نشوند به هم نمی ریزند و برای تحقق اهداف سازمان ممکن است رنجش دوستان و آشنایان را نیز به جان بخرند.

🔸 وجود برخی دیگر از خادمان نقمت و آسیب بزرگیست؛ آنهایی که «حل مشکل برخی» را به بهای «نادیده گرفتن حقوق و نوبت بسیاری دیگر» انجام می­دهند؛ مصداقی از «کیسه خلیفه بخشیدن» و یا به قول ضرب المثل آذری «دوستی گرفتن با آب حمام»؛ اقدام هایی که ممکن است برای تامین منافع فردی (رسیدن به رانت) و یا ارضای نیازهای فردی (رسیدن به مِهر و تایید دیگران) صورت پذیرد.

🔸 بی شک، خرج که از کیسه ی مهمان بُود، حاتم طایی شدن آسان بُود.

🔸 اینچنین خادمانی! در بهترین شرایط، اگر اقداماتشان برای رسیدن به رانت و دریافت امتیازهای متقابل نباشد، ممکن است افرادی باشند که از «شخصیت وابسته متقابل» برخوردارند.

🔸 افراد دارای «شخصیت وابسته متقابل» در واقع تنها یک چیز برایشان مهم است و آن بدست آوردن مِهر و تایید دیگران، حتی به واسطه آن، حقوق افرادی که تاییدشان برای فرد اعتباری نمی آفریند، نادیده گرفته شود.

🔸 چنین افرادی در واقع ممکن است از امکانات و تسهیلات یک سازمان، نظیر تسریع نوبت و یا ارایه خارج از ضوابط پروانه ها و مجوزها و مواردی نظیر آن، برای رسیدن به تاییدها و جایگاه اجتماعی بالا استفاده کنند.

🔸 از آنجا که افراد دارای «شخصیت وابسته متقابل» به نوعی «وابسته به مِهر» و به قول معروف «معتاد به مِهر» هستند، حتی اگر در جایگاه علمی و اجرایی بالایی بوده باشند، نیازمند تایید هستند و هر روز بیش از روزهای قبل به مِهر، تایید و جایگاه اجتماعی نیاز پیدا می کنند، و اینچنین است که به صورتی فزاینده و روزافزون، سازمان و موسسه را در خدمت مِهرطلبی خود پیش می برند.

🔸 چنانچه در سازمان یا موسسه، دستگاه های نظارتی و کنترل کننده، به خوبی عمل کنند وجود چنین افرادی خیلی مشکل آفرین نخواهد بود ولی مشکل و حتی فاجعه زمانی به وجود می آید که فرایند برعکس شده و این افراد، دستگاه های نظارتی را نیز در اختیار بگیرند و یا با ابزار مِهرورزی خود، به مانند سلول سرطانی، افراد سالم سازمان را، که حکم سلول های سالم بدن را دارا هستند در خدمت اهداف خود به کار گیرند.

🔸 در واقع افراد سالم، در صورتی که حواس جمع نباشند ممکن است در تله افراد دارای «شخصیت وابسته متقابل» بیفتند، در چنین حالتی آنها بی آنکه بدانند، به واسطه ابزار شدن برای چنین افرادی، ممکن است ناخواسته آسیب هایی را به سازمان ها وارد کنند، به ویژه اینکه تصمیم و اقدام های افراد سالم، کمتر مورد نقادی و سئوال قرار می گیرد.

🔸 همه ما مسئول تصمیم ها و اقداماتمان هستیم، سالم بودن و با تجربه بودن افراد را مبرا از اشتباه نمی کند و در هر سن و جایگاهی که باشیم، لزوم خودنظارتی و داشتن تفکر نقادانه از بین نمی رود.

🔸 ویژگی افراد دارای «شخصیت وابسته متقابل» در نوشته بعدی معرفی خواهد شد.

دکتر حمید پورشریفی

پنجم شهریورماه 1396

@DrPoursharifi

https://t.me/DrPoursharifi