X

متخصصان آموزش دهنده به عموم

آموزش عموم متخصصان آموزش دهنده به عموم
آقای دکتر کمیل زاهدی تجریشی
0 18809

شقایق جلالی

کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی

RSS
متخصصان آموزش دهنده به عموم
ACT را چگونه انجام بدهیم؟ (بخش اول)
Anonym
/ دسته بندی ها: موج سوم رفتار درمانی

ACT را چگونه انجام بدهیم؟ (بخش اول)


راس هریس
مترجم: علی فیضی

این متن به سفارش مرکز خدمات روان‌شناسی و مشاوره زندگی ترجمه شده است.

کمتر حرف بزنید بیشتر عمل کنید: درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد یک درمان تجربی است

ACT درمان بسیار پر جنب و جوشی است. ما با درمان‌جویان خود تمرین‌های تجربی فراوانی انجام می‌دهیم که از ده ثانیه تا نیم ساعت طول می‌کشد. اگر به‌خوبی با درمان تجربی آشنا باشید این موضوعات هم برای شما آشنا است. بااین‌حال برای بسیاری از متخصصان انجام این تمرینات نه‌تنها چالش‌برانگیز است بلکه دلهره‌آور هم است. پس در این فصل به دو نکته خواهیم پرداخت. یکی اینکه چطور می‌توانیم کاری بکنیم که درمان‌جویان با طبیعت تجربی ACT خو بگیرند. نکته دوم هم است که چطور توانایی خود برای انجام این تمرین‌ها را افزایش بدهید.
از قدیم گفته‌اند که با حلوا حلوا گفتن دهان شیرین نمی‌شود. شما می‌توانید صبح تا شب برای من درباره مزه حلوا صحبت کنید اما تا وقتی‌که من حلوا را نخورده‌ام نمی‌توانم بدانم که چه مزه‌ای دارد. وقتی در ACT تازه‌کاریم یکی از بزرگ‌ترین اشتباهاتمان این است که تلاش می‌کنیم ACT را به‌جای انجام دادن توضیح بدهیم یا توصیف کنیم. اگر مراقب نباشیم ممکن است به‌جای انجام کاری عملی و مفید غرق بحث‌های زائد بشویم و وقت زیادی را برای گفتگوی روشنفکرانه تلف کنیم.
به همین دلیل بهتر است که اول به‌طور تجربی فرایند درمان را نشان بدهیم و بعداً درباره آن حرف بزنیم؛ اما اگر اول بخواهید که تمرینی را توضیح بدهید و بعداً آن را انجام بدهید من برای شما مثال‌های زیادی ارائه خواهم کرد.

نکته کوتاهی درباره رابطه درمانی
در طول این درمان شما با تکنیک‌ها، استعاره‌ها، برگه‌های کاری، راهبردها و مداخلات زیادی روبه‌رو خواهید شد. اگر رابطه خوبی با درمان‌جو خود برقرار نکنید هیچ‌کدام از این‌ها برای شما مفید نخواهد بود. در ACT هدف ما این است که با درمان‌جو خود با گشودگی، اصالت، توجه‌آگاهی، شفقت، احترام و در حالت تماس با ارزش‌های اصلی‌مان ارتباط برقرار کنیم. به‌عبارت‌دیگر هدف این است که خود ACT را زندگی و تنفس کنیم و سپس آن را با جان‌ودل ارائه بدهیم و به‌صورت مکانیکی و به سردی آن را به کار نبریم.
کلی ویلسون یکی از پیشروان ACT به‌سادگی این نکته را بیان می‌کند. او به ما توصیه می‌کند که درمان‌جویان خود را مثل غروب آفتاب نه مثل مسئله ریاضی و به ما یادآوری می‌کند که مداخله‌ها روی درمان‌جو انجام نمی‌دهیم بلکه با آن‌ها مداخله‌ها را انجام می‌دهیم. ما برای عملیاتی کردن این موضع محترمانه به‌طور مکرری اجازه آن‌ها را برای شروع انجام یک تمرین تجربی یا ادامه آن کسب می‌کنیم؛ مثلاً ممکن است بگوییم: تمرینی وجود دارد که فکر می‌کنم برای مقابله با این موضوع واقعاً مفید باشد. آیا تمایل دارید که آن را انجام بدهیم؟
به همین قرار در میانه بعضی تمرینات که درمان‌جو هیجانات قدرتمندی را تجربه می‌کند می‌توانید بگویید: می‌خواهم بپرسم که آیا ادامه این تمرین اشکالی ندارد؟ نمی‌خواهم که احساس تحت‌فشار بودن بکنید. می‌توانیم هر وقتی‌که دلتان خواست این تمرین را متوقف کنیم.
اگر متوجه شدیم که به‌جای انجام فرایندهای ACT وقت زیادی را صرف بحث درباره آن‌ها کرده‌ایم می‌توانیم بگوییم: من متوجه نکته‌ای شدم. ما میزان زیادی از این جلسه را صرف حرف زدن کردیم اما تمرینی انجام ندادیم. بدیهی است که با حرف زدن نمی‌شود ماشین راندن را یاد گرفت بلکه باید پشت رل برویم و آن را برانیم. همین شرایط درباره این درمان هم صادق است. پس اشکالی ندارد که برای مدتی حرف زدن را متوقف کنیم و تمرین کوچکی در ارتباط با همین مسئله شمارا انجام بدهیم؟

ارتباط تمرین با مسئله هدف و منطق آن

خواسته ما این است که استعاره‌ها و تمریناتی که انجام می‌دهیم ارتباط مستقیمی با آنچه در داخل جلسه با آن مواجه هستیم داشته باشد. به یاد داشته باشید که استعاره‌ها و تمرینات را نبایستی به خاطر اینکه دوستش داریم، یا زودتر به ذهنمان می‌آید یا برای درمان‌جو قبلی‌مان مفید بوده انجام بدهیم. برای تمرینات طولانی اغلب مواقع بهتر است که منطقی ارائه بکنیم.
مثلاً:
درمانگر: پس به‌طور خلاصه انگار شما وقت زیادی را صرف درگیری با این افکار نگران‌کننده می‌کنید و این کار حال شمارا بدتر می‌کند.
درمان‌جو: بله می‌دانم به نظر احمقانه می‌آید اما نمی‌توانم کاری دراین‌باره انجام بدهم. من این‌جوری هستم. همه فامیل ما همین‌طوری با افکار خودشان درگیر می‌شوند و مادرم از همه بدتر این کار را می‌کند.
درمانگر: چه می‌شود اگر شما مهارتی را یاد بگیرید که وقتی سروکله افکار نگران‌کننده در ذهن شما پیدا می‌شود به‌جای مبارزه با آن‌ها بتوانید به آن‌ها اجازه بدهید که بیایند و بروند؛ مثل همان ماشین‌هایی که بیرون از خانه شما رفت‌وآمد می‌کنند. آیا به یادگیری چنین مهارتی علاقه‌مند هستید؟
درمان‌جو: می‌فهمم چه می‌گویید (می‌خندد) اما واقعاً فکر نمی‌کنم که بتوانم این کار را انجام بدهم.
درمانگر: خوب، اشکالی ندارد این فکر را رها کنید و ببینید که این تمرین را چطور انجام می‌دهید. این تمرین خیلی ساده است. می‌توانید که با چشمان باز یا بسته آن را انجام بدهید.
درمان‌جو: به نظرم می‌توانم تلاش کنم.

ایجاد ساختار

در جلسه اول، ما معمولاً چیزی شبیه به این را می‌گوییم: یکی از چیزهایی که باعث تفاوت ACT با بسیاری از درمان‌های دیگر می‌شود این است که در طول جلسات درمان، ما برای تمرین مهارت‌هایی نظیر یادگیری شیوه‌های جدید اداره مؤثرتر افکار و احساسات نامطلوب وقت زیادی را صرف می‌کنیم. شما نمی‌توانید این مهارت‌ها را با صرفاً حرف زدن درباره آن‌ها یاد بگیرید و باید که آن‌ها را تمرین کنید؛ چس اغلب موارد اگر اشکالی نداشته باشد من از شما خواهم خواست که بعضی تمرین‌ها را در طول جلسه انجام بدهید. مشکلی نیست؟
همه درمان‌جویان به این سؤال جواب مثبت نمی‌دهند و می‌خواهند درباره این تمرینات بیشتر بدانند. ما در فصل بعد به این موضوع خواهیم پرداخت.
معمولاً در جلسه اول یا دوم ما بعضی تمرینات توجه‌آگاهی را با درمان‌جویان خود انجام می‌دهیم که پنج دقیقه یا بیشتر طول می‌کشد. من معمولاً همه تمرینات را با این مقدمه ارائه می‌کنم: این تمرین ... دقیقه طول خواهد کشید. شما می‌توانید آن را چشمان باز یا بسته انجام بدهید و در طول انجام نیازی به حرف زدن با من ندارید اما هر وقتی‌که دلتان خواست می‌توانید تمرین را قطع کنید و با من حرف بزنید.
بعدازاینکه چند تمرین توجه‌آگاهی را انجام دادیم می‌توانیم بگویی: اگر مشکلی ندارد من می‌خواهم هر جلسه را با تمرین توجه‌آگاهی کوتاهی مثل همینی که انجام دادیم شروع کنم. موافقید؟ اگر درمان‌جو –مثل بسیاری از افراد- موافقت کرد حالا شما راه خوبی پیداکرده‌اید که هر جلسه را در حال و هوای توجه‌آگاهی شروع کنید. البته اگر نمی‌خواهید ساختار جلسات خودتان را این‌طور شکل بدهید، هیچ اشکالی ندارد و البته بعضی از درمان‌جویان هم از این ایده خوششان نمی‌آید؛ پس اگر درمان‌جو موافقت نکرد اصلاً او را تحت‌فشار نگذارید! به یاد داشته باشید: اگر ما خودمان را در حال تحت‌فشار قرار دادن، قانع کردن، مجبور کردن، متقاعد کردن، جروبحث کردن با درمان‌جویان خود دیدیم یعنی ACT ر ا انجام نمی‌دهیم.

انعطاف‌پذیر، خلاق و خود انگیز باشید

وقتی تمرینات را انجام می‌دهید منعطف باشید. اگر لازم باش آن‌ها را کوتاه‌تر یا بلندتر بکنید. کلماتش را تغییر بدهید تا با سبک شما تناسب بیشتری داشته بشد و با مشکل درمان‌جوی خود منطبقش کنید. هر وقت که خواستید تمرین را برای بررسی قطع کنید و از مراجع بپرسید که آن را چطور انجام می‌دهد. از خلاقیت خودتان برای ترکیب افکار، احساسات، نظرات یا استعاره‌های درمان‌جو درون تمرین استفاده کنید.

روی بهتر رساندن مطلب کارکنید

همچنان که این کتاب را دارید مطالعه می‌کنید تمرینات را صرفاً برای خودتان نخوانید. من به‌شدت شمارا تشویق می‌کنم که آن‌ها را بلند بلند برای خودتان بخوانید انگار که دارید با یک درمان‌جو کار می‌کنید. این کار ممکن است به نظرتان عجیب بیاید اما راهی ساده و مؤثر برای رشد مهارت و اعتمادتان است. وقتی با خودتان تمرین می‌کنید این کار شمارا برای اتاق درمان آماده می‌کند: کلمات را آسان‌تر بیان می‌کنید و تلاش آگاهانه کمتری به خرج می‌دهید (پیدا کردن یک همکار و انجام تمرین با او از بلند خواندن این‌ها هم بهتر است).
من عادت کردم که متن تمرین‌های توجه‌آگاهی را بلند بخوانم و روی نوار ضبط‌صوت ثبت کنم (و همین‌طور که فنّاوری پیشرفت کرد صدای خودم را روی ضبط‌صوت MP3 ثبت کردم). بعد صدای ضبط‌شده خودم را گوش می‌دادم و آن را تحلیل می‌کردم. بعد روی قسمت‌هایی که به نظرم ضعیف بود کار می‌کردم تا درنهایت به اطمینان برسم. این کار به من کمک می‌کرد که حتی وقتی یک متن را در جلسه می‌خواندم، متن نوشته‌شده فقط راهنمایی برای فی‌البداهه گفتن بود نه چیزی که کلمه به کلمه آن را دنبال کنم. این کار باعث می‌شد که متن روانی و خود انگیزی به بار بیاورد نه اینکه چیزی قلمبه‌سلمبه، عجیب و غیرطبیعی به گوش برسد.
همین قاعده برای خیلی از استعاره‌های ACT هم صادق است. بعضی‌ها مادرزاد قصه‌گو هستند. آن‌ها یک‌بار که یک استعاره را می‌شنوند بعدش به شیوه خودشان آن را بازگویی می‌کنند و نتیجه کارشان شگفت‌انگیز است. آن‌ها خیلی خوش‌شانس‌اند! خیلی از ماها این‌طور بااستعداد نیستیم و احتیاج به تمرین داریم. پیشنهاد من این است که سعی کنید تا یک استعاره را چند بار با صدای بلند بگویید. همین آن استعاره را به یک قالب مناسب درآوردید برای یک نفر دیگر هم بگویید.
به‌عنوان یک قاعده عمومی، بهترین شیوه ارائه تمرین‌های توجه‌آگاهی بیان آن‌ها با یک‌صدای آرام و آهسته است که البته به‌خوبی قابل‌شنیدن است. عموماً بهتر است که این تمرین‌ها خیلی آهسته بیان شوند تا خیلی تند. در بسیاری از متون تمرینی این کتاب من مکث‌های گنج، ده، یا بیست‌ثانیه‌ای را مشخص کرده‌ام. البته این‌ها فقط یک دسته راهنماهای زمخت هستند پس لطفاً چشم و گوش بسته از آن‌ها پیروی نکنید بلکه ریتم و سرعت طبیعی خودتان را پیدا کنید. این را در نظر داشته باشید که برای خیلی از افراد یک‌دم و بازدم عمیق ده ثانیه طول می‌کشد.
اگر می‌خواهید در یک جلسه از روی متن چیزی را بخوانید بهتر است چیزی نظیر این به درمان‌جوی خودتان بگویید: این تمرینی است که دوست دارم در این جلسه انجام بدهیم اما من همه این تمرین را به یاد ندارم. اشکالی ندارد آن را از روی کاغذ یا کتاب بخوانم؟ بااین‌حال متن را دقیقاً همان‌طور که نوشته نخوانید چون به گوش درمان‌جو چیزی قلمبه‌سلمبه، عجیب و غیرطبیعی می‌رسد.
درنهایت یادتان باشد که خودتان باشید. من شمارا تشویق کردم که کلمات و جملات هرکدام از تمرین‌ها و استعاره‌های این کتاب را با سبک خاص خودتان، با شیوه خاص حرف زدنتان و درمان‌جویانی که با آن‌ها کار می‌کنید متناسب کنید.

حقوق معنوی محفوظ و ذکر منبع با کتاب‌شناسی زیر بلامانع است:
هریس، راس. (1394). ACT را چگونه انجام بدهیم؟ علی فیضی (مترجم). برگرفته در روز؟؟ سال؟؟ از سایت مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره زندگی HTTP://WWW.MRMZ.IR 
مطلب قبلی درآمدی بر بافتارگرایی کارکردی (مبنای فلسفی ACT): بخش دوم
مطلب بعدی پنج راه حفاظت از خود در مقابل عامل عمده مرگ
چاپ
5445 به این مطلب امتیاز دهید:
2/9

لطفا برای ارسال نظر وارد سایت شوید یا ثبت نام نمایید

x
پیوستن به دریافت کنندگان پیامک های مرکز

  

قابل توجه علاقمندان دریافت اخبار کارگاه های تخصصی 

جهت دریافت اخبار و کارگاه های مرکز مشاوره زندگی به آدرس زیر مراجعه نمایید.

لینک سامانه پیامکی اخبار و کارگاه های مرکز مشاوره زندگی

 

 

 

قابل توجه علاقمندان دریافت اخبار کارگاه های ویژه عموم

جهت دریافت اخبار کلاس های مرکز مشاوره زندگی به آدرس زیر مراجعه نمایید.

لینک سامانه پیامکی اخبار کلاس های مرکز مشاوره زندگی