تکیه زدن بر اتحاد درمانی( قسمت چهارم)

مترجم: عاطفه محمدصادق

ویراستار: علی فیضی

(این متن به سفارش مرکز مشاوره زندگی تهیه و تنظیم شده است)

همانطور که در قسمت قبلی اشاره کردم، توافق با درمانجو در مورد تکالیف درمان نمایانگر بزرگترین نقطه کور اتحاد درمانی است. توافق در مورد تکالیف(پیدا کردن چارچوبی برای درمان که هم درمانگر و هم درمانجو به آن باور داشته باشند) باعث می شود پرسیدن نظر درمانجو در خصوص نحوۀ پیشرفت یا حداقل گرفتنِ تایید درمانجو در مورد هر برنامه «مداخله‌ای» کار معقولی به نظر برسد. چنین روندی در روان درمانی سنتی زیاد مورد توجه قرار نگرفته است(در عوض پژوهش در مورد مداخلاتی که با معتبر شمردن نظریه مورد علاقه درمانگر، تغییر را ایجاد می کند انجام شده است. رسیدگی به موضوع اتحاد درمانی نیازمند اتخاذ زاویه دیدی متفاوت است). منظور از این روند، جستجوی عقایدی است که با معتبر دانستن دیدگاه درمانجو در مورد آنچه مفید است تغییرات را بهبود می بخشد. من اولین بار در کتاب تغییر قواعد(1992) در خصوص نظریه تغییر درمانجو بحث کردم: ایده ای که آن را برای ایجاد اتحاد درمانیِ قوی تر و احترام به چشم انداز درمانجو مفید یافتم(دانکن، سولوری و راسک، 1992).

چرا باید نظرات درمانجو را بپرسید

سوال در مورد نظر درمانجو چندین مزیت دارد: این کار درمانجو را محور اصلی گفتگو قرار می دهد؛ مشارکت و همکاری وی را به یاری می طلبد؛  کمک می‌کند درمانجو تجربۀ مثبت‌تری از درمانگر داشته باشد، به گفتگو ساختار می بخشد و فرایند تغییر را هدایت می کند. در ادامه به چند نکته اشاره شده است:

-نظریۀ تغییر درمانجو از گفتگویی آشکار می‌شود که با کنجکاوی شما در مورد عقاید، نگرش ها و گمانه زنی های درمانجو درباره تغییر ساختار یافته است.

-وقتی عقاید درمانجو دربارۀ تغییر را پیگیری و تشویق می‌کنید و به کار می‌بندید یا وقتی تکنیک یا روشی را انتخاب می کنید که متناسب با عقیده درمانجو در خصوص مشکل(مشکلات) و فرایند تغییر است برای او احترام قائل می شوید.

-درک نظریه درمانجو مانند شروع سفر در منطقه ای ناشناخته است. به درمانجویان اعتماد کنید تا مسیر را روی نقشه شان نشان دهند. آشکار سازی نقشه درمانجو نه تنها مقصد دلخواه او را نشان می دهد بلکه مسیری که برای رسیدن به مقصد باید دنبال کرد را نیز آشکار می کند. منظره مقابل چشم درمانجو را کشف کنید و از منطقه نظریه تغییر درمانجو عبور کنید؛ نقطه نظر درمانجو، مسیر بهبودی او را نشان خواهد داد. در این هنگام، درمانجو مسیرهایی را نشان خواهد داد که هرگز تصور نمی کردید وجود دارند.

برای درک نظریه های درمانجو، دیدگاه آنها را با اصطلاحات خودشان به گونه ای کاملا متعصبانه به نفع خودشان اقتباس کنید. افکار، احساسات و نگرش های درمانجو در خصوص ماهیت مشکل و همچنین هر نظری در مورد نحوۀ دستیابی به اهداف درمانجو را جویا شوید..

-در مورد نظرات درمانجو در خصوص تغییر پرس و جو کنید:

برای اینکه بهبودی اتفاق بیفتد چه نظراتی دارید؟

خیلی از اوقات، افراد نه تنها در مورد دلیل بروز مشکلاتشان بلکه در مورد نحوۀ حل کردنشان حدس های بسیار خوبی دارند. آیا شما نظری در خصوص اینکه تغییر چطور باید در اینجا رخ دهد دارید؟

-درباره روش های معمول یا تجربه درمانجو از تغییر پرسشگری کنید یا به صحبت های او گوش دهید:

تغییر معمولا چطور اتفاق می افتد؟

چه دلایلی منجر به تغییر می شود؟

درمانجو برای شروع تغییر چه کاری انجام می دهد؟

دیگران برای شروع/تسهیل تغییر چه کار می کنند؟

پیش از تغییر، در حین تغییر و پس از تغییر چه وقایعی معمولا رخ می دهند؟

-یک روش برای درک نظریه تغییر درمانجو صحبت در مورد راه حل های قبلی درمانجو است. کاوش راه حل ها به شما کمک می کند که به ارزیابی درمانجو در مورد اقدامات قبلی و تناسب آنها با آنچه که درمانجو مفید می داند گوش دهید. بنابراین پرسشگری درمورد راه حل های قبلی فرصتی برای شما فراهم می کند تا تفسیرهای بی پرده درمانجو را در خصوص چگونگی وقوع تغییر بشنوید.

تا الان برای کمک به مشکل یا وضعیت چه تلاش هایی کرده اید؟ آیا مفید بوده اند؟ چرا مفید نبوده اند؟

-نقش خودتان را در فرایند تغییر پیدا کنید: درمانجو سهم شما را در فرایند تغییر چطور می بیند؟ درمانجویان خواسته های متفاوتی دارند. برخی فقط شنونده می خواهند، برخی اعتماد به نفس ندارند، برخی نیاز به بارش فکری برای حل مشکل دارند، برخی به دنبال نصیحت هستند، برخی نیازمند متخصصی هستند که به آنها بگوید چه کار کنند. برای اینکه متوجه شوید درمانجو چه نقشی را در شما ترجیح می دهد می توانید از چنین سوالاتی استفاده کنید:

مرا با ا آنچه دوست دارید اتفاق بیفتد چقدر متناسب می‌بینید؟

چطور می توانم بیشترین کمک را در حال حاضر به شما بکنم؟

 در تلاش شما برای تغییر این موقعیت، من چه نقشی را ایفا می کنم؟

بگذارید مطمئن شویم من درست متوجه شده ام. آیا برای این موقعیت به دنبال پیشنهادهایی از سمت من هستید؟

پرسش در مورد نظریه ها یا ترجیحات درمانجو، مانع عقاید، پیشنهادات، الگوها و روش های شما نمی شود یا به معنای عدم مشارکت شما نیست. بلکه، صحبت در مورد جنبه های همیارانه‌تر تدوین یک برنامه است. میزان و شدت ورود شما توسط انتظارات درمانجو از نقش شما تعیین می شود. بار دیگر، مقایس درجه بندی جلسات نه تنها به ما کمک می کند روی این موضوع متمرکز شویم بلکه وقتی علامت ها را گم کردیم نجاتمان می دهد.

حرف آخر: توافق در مورد تکالیف درمان، یک مولفه مهم در اتحاد درمانی است. استفاده از هر توضیح یا تکنیک مورد توافق دو طرف نشان دهنده اتحاد در عمل است.  آزمایش خطاسنج برای هر منطق یا شیوۀ اقدام انتخاب شده این است که آیا این روش باعث شده درمانجو در فعالیتی سودمند درگیر شود و تفاوت معناداری که توسط خودش مشخص می شود را ایجاد کند. کاوش در نظریه تغییر درمانجو به برقراری اتحاد درمانی نیرومند کمک می کند.

حقوق معنوی محفوظ و ذکر منبع با کتاب‌شناسی زیر بلامانع است:

محمدصادق، عاطفه. (1398). تکیه زدن بر اتحاد درمانی. برگرفته در روز/ ماه/سال  از سایت مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره زندگیhttp://mrmz.ir/