آشنایی با درمان فعال سازی رفتاری

آشنایی با درمان فعال سازی رفتاری

مترجم: علی فیضی، به سفارش مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره زندگی


فعال سازی رفتاری نوعی رفتار درمانی موج سومی است که برای درمان افسردگی تدوین شده است. این درمان یکی از انواع درمان های تحلیلی کارکردی است که بر پایه الگوی روانشناختی مدنظر اسکینر درباره تغییر رفتار قرار دارد. این الگو عموما تحلیل رفتار نامیده می شود. این حوزه همچنین بخشی از آنچه است که تحلیل  رفتار بالینی نام دارد و یکی از موثرترین شیوه ها در کاربرد حرفه ای تحلیل رفتار را بازنمایی می کند.


بنیادهای نظری

فعال سازی رفتاری از تحلیل مؤلفه رفتاردرمانی شناختی پدیدار شد. این تحلیل دریافت که مؤلفه شناختی این درمان بخش کمی از  پیامد درمانی افسردگی را تبیین می‌کند. مؤلفه رفتاری در کارهای اولیه پیتر لوینسون تنها بخش درمان بود و بنابراین گروهی از رفتارگرایی به این نتیجه رسیدند که اگر یک درمان رفتاری خالص را برای افسردگی به کار بگیرند مؤثرتر خواهد بود. نظریه می‌گوید نبود تقویت‌های محیطی کافی یا تنبیه های محیطی زیاد موجب افسردگی می‌شود. هدف مداخله آن است که تقویت‌های محیطی را افزایش و تنبیه های محیطی را کاهش دهد.

بنیادهای نظری فعال سازی رفتاری برای افسردگی تحلیل کارکردی است که چارلز فرستر درباره افسردگی انجام داده است.سه اتفاق باعث قوی‌تر شدن الگوی اصلی فارستر شد : اول توسعه بیشتر مطالعه اصول تقویتی که منجر به تدوین اصل جور شدن شد، دوم پیشرفت‌های نظری مداوم در کارکردهای احتمالی افسردگی و سوم نگاهی به تحلیل رفتار رشد کودک که به منظور تعیین الگوهای بلندمدت منجر به افسرده خویی انجام شد.

روش‌های انجام درمان

یک فعال سازی رفتاری برای افسردگی این گونه که در پیش می‌اید خواهد بود: از مشارکت کنندگان خواسته می‌شود تا سلسله مراتبی برای فعالیت‌های تقویت کننده ایجاد کنند که بعداً بر اساس سختی رتبه بندی خواهد شد؛ مشارکت کنندگان هدف‌هایشان را با بالینگرانی دنبال خواهند کرد که اقتصاد ژتونی را برای تقویت موفقیت‌های آن‌ها در پیشروی در سلسله مراتب فعالیت‌ها به کار می‌گیرند؛ مشارکت کنندگان قبل و بعد ازین پیگیری هدف با پرسشنامه افسردگی بک مورد اندازه گیری واقع می‌شوند و تأثیر زیاد بر افسردگی آن‌ها نتیجه درمان خواهد بود.

نوع دیگری از فعال سازی رفتاری این گونه خواهد بود: از مراجعان خواسته می‌شود تا ازین نظر که اقدامات موجب هیجانات می‌شوند، رابطه بین اقدامات و هیجاناتشان را مورد توجه قرار دهند. یک نمودار ساعت به ساعت نظارت بر خود ایجاد می‌شود تا اقدامات و تأثیرشان بر خلق را در طول یک هفته کامل پیگیری شود. نمره بندی 1 تا 10 برای هر تغییر خلق در یک ساعت استفاده می‌شود و هدف این است که چرخه های افسردگی شناخته شود. یک چرخه افسردگی زمانی شکل می‌گیرد که یک روش مقابله موقت افسردگی کلی را افزایش دهد، نظیر تسکین موقتی که از مصرف الکل یا دیگر داروها یا اجتناب یا فرار یا نشخوار ذهنی حاصل می‌شود. وقتی الگوهای واکنش نا کارآمد یا چرخه‌ها مشخص شد از واکنش‌های مقابله ای جایگزینی برای شکستن چرخه استفاده می‌شود. مراحل این روش این گونه است که فرایند برانگیزنده، پاسخ، الگوی اجتناب با  فرایند برانگیزنده، پاسخ، پاسخ مقابله ای جایگزین جا به جا می‌شود. توجه خاصی به اندیشناکی می‌شود. اندیشناکی به عنوان رفتار اجتنابی به خصوصی دیده می‌شود که خلق را بدتر می‌کند. از مراجع خواسته می‌شود تا اندیشناکی را از این جهت که چه کارکردی دارد مورد ارزیابی قرار دهد، این اقدام باعث می‌شود تا مراجع شناخت بهتری از اندیشناکی و تأثیر هیجانی آن پیدا کند. مراجع تشویق می‌شود تا تجربه آنچه مورد اجتناب و اندیشناکی واقع  می‌شود را به عنوان جایگزینی برای اندیشناکی و دیگر اقدامات بهبود دهنده و در عین حال مخرب خلق انتخاب کند.

روند کلی برنامه درمانی این گونه است: ارزیابی رفتار/خلق، انتخاب پاسخ جایگزین، انجام پاسخ‌های جایگزین، یکپارچه کردن این جایگزین‌ها، مشاهده نتایج و (آن وقت) ارزیابی کردن آن‌ها. هدف شناخت ارتباط بین اقدامات و پیامدهای هیجانی و همچنین جایگزینی نظاممند الگوهای رفتاری نا کارآمد با الگوهای رفتاری سازگارانه است. افزون بر این‌ها به کیفیت خواب و بهبود کارکرد اجتماعی توجه می‌شود.

منبع :

Behavioral activation. (2013, August 10). In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved08:16,September 21, 2013, from http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Behavioral_activation&oldid=567887810

حقوق معنوی محفوظ و استفاده از منبع با کتابشناسی زیر بلامانع است:

فعال سازی رفتاری(1392). علی فیضی (مترجم). برگرته در روز ؟؟ سال ؟؟ از سایت مرکز مشاوره زندگی http://www.mrmz.ir